Türk Edebiyatında Mektup Türü
Tarih: 1 Ekim 2011 | Bölüm: Mektup | Yorumlar: Yorum yok.
Edebî anlamda olmasa bile ilk Türkçe mektup örnekleri bin yıl öncesine, Doğu Türkistan‘daki Uygurlara aittir. Mektubun, Türkçe karşılığı “betik/bitik“tir. İslamiyet’in kabulünden sonra “mektup” sözcüğü yaygınlık kazanmıştır.
Divan edebiyatında ise, mektup inşa (düzyazı) içinde değerlendirilmiştir. İnşa seçili düzyazı demektir; ancak edebiyatımızdaki ilk yazıya geçmiş mektup örnekleri olarak “münşeat” kitaplarındaki bu inşalar kabul edilmektedir. Tanzimat dönemine kadar, mektup inşa başlığı altında yer alır. Halk edebiyatında da türkülere , mânilere ve âşıkların manzum/mensur mektuplarına, asker mektuplanna –ki anonim kültür içinde değerlendirilebilir– yansıyan bir mektup kolu daha vardır.
Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır. Bugün posta günü canım sıkılır. Ellerin mektubu gelmiş okunur. Benim yüreğime hançer sokulur…
Tanzimat/Yenileşme dönemiyle her alanda kendini gösteren değişim, mektup türünün gelişimine de yansımıştır. Sosyal yaşamda okur-yazar oranının artması, posta hizmetlerinin düzenlenmesi ve posta pulunun kullanılması gibi nedenlerle mektup –bugün ileti/e-posta gibi– sosyal yaşamda yerini almıştır.
Mektup Türünün Özellikleri
Tarihi Gelişimi ve Temsilcileri
Tarih: 1 Ekim 2011 | Bölüm: Mektup | Yorumlar: 14 Yorum var.
Edebî anlamda olmasa bile ilk Türkçe mektup örnekleri bin yıl öncesine, Doğu Türkistan’daki Uygurlara aittir. Mektubun, Türkçe karşılığı “betik/bitik”tir. İslamiyet’in kabulünden sonra “mektup” sözcüğü yaygınlık kazanmıştır.
Divan edebiyatında ise, mektup inşa (düzyazı) içinde değerlendirilmiştir. İnşa seçili düzyazı demektir; ancak edebiyatımızdaki ilk yazıya geçmiş mektup örnekleri olarak “münşeat” kitaplarındaki bu inşalar kabul edilmektedir. Tanzimat dönemine kadar, mektup inşa başlığı altında yer alır. Halk edebiyatında da türkülere, mânilere ve âşıkların manzum/mensur mektuplarına, asker mektuplanna –ki anonim kültür içinde değerlendirilebilir– yansıyan bir mektup kolu daha vardır.
Uzakta bulunan herhangi dosta, arkadaşa gönderilen ya da kamu kuruluşları arasında haberleşmeyi sağlayan bir yazı türüdür. Mektuplarda dilek ve arzu bildiren duygu ve düşüncelere yer verilir.
Yazılı Anlatım
Tarih: 1 Ekim 2011 | Bölüm: Yazılı Anlatım | Yorumlar: 1 Yorum var.
Duygu ve düşünceleri, başkalarına aktarmanın bir yolu yazılı anlatımdır. Yazılı anlatım, okunmak üzere oluşturulan ve diğer sanatların somut ürünlerinde olduğu gibi kendi içinde bir bütünlük taşır. Yazının belli bölümlerinin, uygun ifadelerle bir araya getirilmesi ile oluşan bu bütünlüğe “kompozisyon” denilmektedir. İnsanın duygu ve düşüncelerini başkalarıyla paylaşırken, kuşkusuz dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. Bunlara dikkat ederek ortaya konulan yazılı metinler, daha etkileyici olmaktadır.
Farklı parçaları, uyumlu ve düzenli şekilde bir araya getirmeye kompozisyon denir. Fransızca kökenli bir kelime olup, düzenleme anlamındadır. Kompozisyon kelimesini, genel anlamı içinde değerlendirecek olursak, yaşadığımız dünya ve evrenin kendisi de bir kompozisyondur.
Bir mimarî eser nasıl meydana gelir? Mimar ve mühendisler, binanın kâğıt üzerinde projesini hazırlar. Elektrikçi, elektrik kablolarını döşer. Duvar ustası duvarını belli ölçüler doğrultusunda örer. İşçiler harcını kararınca karar… vb. Bütün bu çalışmaların sonunda bir mimarî eser ortaya çıkar.