Yollug Tigin
Tarih: 10 Aralık 2011 | Bölüm: Y | Yorumlar: Yorum yok.
Orhun Kitâbeleri’nin yazarı (7.yy.sonları – 8.yy. başları). Göktürk hakanlarından Kapağan Kağan’ın en küçük oğlu. Bilge Kağan ve kardeşi Kültigin adına dikilen mezar taşlarını Tonyukuk’un emriyle kaleme aldı. Yazıtlardan da anlaşıldığı gibi bilgin bir kişiydi. Türkçeyi çok iyi biliyordu. Yollug Tigin, akıcı bir üslupla Türklerin Çin esaretinden nasıl kurtulduğunu, İlteriş Kutlug Kağan ve oğulları Bilge Kağan ile Kültigin’in hizmetleri ve kahramanlıklarıyla Türk devletinin nasıl yükseldiğini anlatır. Türk edebiyatının bilinen en eski yazarlarından biri olarak edebiyat tarihinde önemli yer tutar.
Ahmet Caferoğlu, Yollug Tigin’in alelâde bir kişi olmadığını; soylu bir aileden geldiğini belirtmektedir. Dönemin ileri gelenlerinden biri olduğunu, okuma yazma bildiği için kültürlü ve bilgili bir Türk beyi olması gerektiğini düşünmüştür. Osman Fikri Sertkaya, Yollug Tigin’in Bilge Kağan’ın öz oğlu olduğunu da ileri sürmüştür. Fakat bu konuda çok ayrıntılı bilgiler bulunmadığı için, bu yalnızca bir tez olarak kalmıştır.
Göktürkler – Göktürk Devleti Tarihi
Tarih: 19 Temmuz 2011 | Bölüm: Göktürkler, Türk Tarihi - Kültürü | Yorumlar: 49 Yorum var.
1. Göktürk Kağanlığı
Tarihte “Türk” adını resmî devlet adı olarak ilk defa kullanan Köktürklerdir. Köktürklerin ortaya çıkışı 542’li yıllardadır. Çin kaynaklarındaki bilgilere göre Köktürkler’in lideri Bumın Kağan (Çince kaynaklarda Tu-mın veya T’u-men)’dir. Bumın Kağan’ın siyasi bir güç olarak ortaya çıkışından birkaç yıl sonra Çin ile resmî ilişkilere girdiği anlaşılmaktadır, ancak o yıllarda Köktürkler, Avarlar (Juan-juanlar)’a bağımlıdır. Bumın Kağan, Çin Seddi’nin kuzeyinde ipek ticaretiyle meşgulken bir yandan da Avarlar’a karşı başlatılan Tölis isyanını bastırır. Bu başarının getirisi, en az elli bin kişilik bir kuvvetin kendisine bağlanması olmuştur.
Bumın Kağan, 552 yılında Avarlar üezrine baskın yapar ve onları mağlup eder. Bumın Kağan’ın kazandığı bu zaferden sonra Köktürk Kağanlığı tam olarak bağımsızlığına kavuşmuş olur. Yeni kurulan devletin batı kısımlarının idaresi, Bumın tarafından kardeşi İstemi’ye verilir. Bumın’ın ölümünden sonra yerine sadece birkaç ay hükümdarlık yapan oğlu Kara Kağan geçer. Kara Kağan’ın hastalıktan ölmesi üzerine Köktürk tahtına, vasiyeti gereği kardeşi Mukan Kağan (553-572) oturur.
Bumın Kağan’ın kardeşi İstemi ise 576 yılına kadar merkeze bağlı olarak “yabgu” ünvanı ile devletin batı kısmını idare eder. İstemi’nin bütün faaliyetleri doğudaki kağanlık adına olur. Bu bize, Türk devletlerinin baştan beri yönetim olarak ikiye bölündüğünü göstermektedir. Merkezleşen doğu kısmının batı kısımna karşı üstünlüğü vardı. Doğuyu Bumın‘ın oğlu Mukan, batıyı ise Bumın’ın kardeşi İstemi (552-576) yirmi yıldan fazla süre yönetir.