Prof. Dr. Bahaeddin Ögel
Tarih: 4 Aralık 2011 | Bölüm: Önemli Türkologlar | Yorumlar: 1 Yorum var.
Prof. Dr. Mehmet Bahaeddin ÖGEL (d. 21 Nisan 1923, Elazığ – ö. 7 Mart 1989), Türk Tarih Profesörüdür. 21 Nisan 1923 yılında, Elazığ’ın Çarşı mahallesinde doğmuştur. İlk ve orta eğitimini Elazığ ve Malatya’da tamamlamış, 1940-41 yılları arasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’ne kaydolmuştur.
Şemseddin Günaltay ve Afet İnan’ın okuttukları Orta Asya Türk Tarihini esas alarak bölümüne devam etmiş; Arkeoloji, Sinoloji ve Rusça derslerini de yardımcı branş alarak, 1944-45 yılında fakülteden mezun olmuştur. Mezuniyetinden sonra MEB’e başvurmuş, 30.06.1945’te Erzurum Lisesi Tarih-Coğrafya öğretmenliğine tayin edilmiş ve 31.10.1947 yılına kadar bu görevi sürdürmüştür. 1947 yılında çıkan bir kanundan faydalanarak Prof.Dr. Wolfram Eberhard’ın yanında doktora çalışmasına başlamış; “Uygur Devletinin Kuruluşu” isimli tezini hazırlayarak 1948 yılında doktor ünvanı almış, 1949 yılında G.T.T. kürsüsüne asistan olarak atanmıştır.
Bahaeddin Ögel, çıkan bir yasa sonucu bilgi ve görgüsünü arttırmak üzere dört aylığına İran’a gönderilmiş, aynı yıl Alman Hükümeti’nin bursundan faydalanarak Almanya’ya gönderilmiştir.Almanya ve Türkiye’deki çalışmaları sonucu “Liao Devrinden Önceki Kitanlar” isimli doçentlik tezini hazırlamış ve 1957 yılında Eylemli Doçentliğe atanmıştır. “Alexandre Von Humbold Vakfı” bursundan faydalanarak 1959 yılında tekrar Almanya’ya gitmiştir. 1961 yılında Taiwan Hükümeti’nden Tai-pei’de ki “National Cheng-chi Üniversitesi”nde misafir öğretim üyeliği daveti almış, 1962-64 yılları arasında Taiwan’da görev yapmıştır. Sino-Turcica adlı eserini tez olarak sunmuş ve 1964 yılında Profesör ünvanı almıştır.
Annemarie von Gabain
Tarih: 4 Aralık 2011 | Bölüm: Önemli Türkologlar | Yorumlar: Yorum yok.
1993 yılının ilk ayında Alman Türkolojisi ağır bir yitik verdi. Türklük bilimi ve özellikle eski ‘Çürkler ve dilleri alanında değerli çalışma ve yayınlar yapmış olan Prof. Dr. Annemarie von Gabain, 15 Ocak 1993 günü Berlin’ de yaşama gözlerini yumdu.
Prof. Annemarie von Gabain 4 Temmuz 1901’de Mörchingen’de doğmuştur. Orta öğrenimini bitirdikten sonra Berlin Üniversitesinde tanınmış Sinolog Otto Franke’nin yanında çalışmış, onun derslerine ek olarak Türkolog Wilhelm Bang’ın derslerine de devam etmiştir. Turfan kazılarında bulunan Uygur yazmaları üzerinde çalışan Bang, Gabaiu’in Sinoloji bilgisinden yararlanmıştır. Uygurca yazmaların işlenmesi. Bang ile Gabain arasındaki ortak çalışmalar sonunda gerçekleşmiştir. Bu yazmaları Bang, Gabain ile ortak bir çalışma yaparak Türkische Turfantexle adı altında yayımlamıştır (6 bölüm, 1929-1934). Altaytischer Index zu den fünf ersien Slücken der türkisehen Turfaıueztc (1931) adlı eser de bu ortak çalışmaların bir ürünüdür.
Bang’ın ölümü (1934), Gabain’in Uygur yazmaları üzerindeki çalışmalarım aksatmam iş lir. Berlin A kadem isin deki eski Türkçe yazmaların işlenmesini büyük bir çaba ile sürdüren Gabain, bu dizide yeni yayınlar yapmıştır (V)II, 1954; IX, 19S8, W. Winter i!e birlikte; X, 1959, T. Kowalski ile birlikte). Bunlardan başka, F. W. K. Müller’in Uygurica adlı eserinin IV. kitabını da yayımlamıştır (1931).
Gabain’in Eski Türkçe ve Uygurca alanında birçok çalışması daha vardır: Jahrbücher X, 1930, W. Bang ile birlikte); Die uİRurische Ühersetzung der Biographie Hüen-tsangs (1935); Briefe der uigurischen Hüen-tsang Biographie (Silzungsberîclıle der Preufiisclıen Akademie der Wissenschafien 29: 371-415, 1938); Alt-liirkisches Schrifllum (1950); Die Frühgeschichte der Uiguren (1952).
Gabain’in Eski Türkçe ve Uygurca alanındaki en büyük eseri Altuür-kisehe Grammaiik (Leipzig 1941, 2. bas. VViesbaden 1950, 3. bas. Wiesba-den 1974)’tir.
Prof. Dr. Talat Tekin
Tarih: 4 Aralık 2011 | Bölüm: Önemli Türkologlar | Yorumlar: 1 Yorum var.
Yazar, araştırmacı. 16 Temmuz 1927’de Tavşancıl-Gebze’de doğdu. Tavşancıl İlkokulunu, Üsküdar Paşakapısı Ortaokulunu, Haydarpaşa Lisesini (1945) bitirdi. Yüksek öğrenimini Yüksek Öğretmen Okulu öğrencisi olarak İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde tamamladı (1951). İzmir, Trabzon ve Bitlis liselerinde öğretmenlik yaptı. 1957’de öğretmenlikten istifa etti; Türk Dil Kurumunda gramer uzmanı olarak çalışmaya başladı. 1961’de ABD’ye gitti. California Üniversitesinde “Orhon Yazıtları” üzerine doktorasını verdi (1965).
California ve İndiana üniversitelerinde Türk dili ve Edebiyatı okutmanı ve profesörü olarak çalıştı (1961-1972). 1972’de Türkiye’ye döndü ve Hacettepe Üniversitesine girdi. 1976’da Türk dili profesörü oldu. 1994’te emekliye ayrıldıktan sonra İstanbul’da Yeditepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanlığında bulundu.
Türkoloji alanında kimsenin cesaret edemeyeceği, en karmaşık sorunlar ve konular üzerinde birçok çalışma yapmıştır. Eski Türk dili üzerine yazmış olduğu yazılar, kaynak olarak kabul edilmektedir. Orhun Yazıtları üzerinde Türkiye’de ilk çalışmaları yapanlardan biridir ve Göktürkçe konusunda yetkin isimdir. Türkiye’de çağdaş dil bilimin ortaya çıkmasında ve sistemleşmesinde oldukça etkili olmuştur. Türkoloji alanında aykırı bir isim olarak, pek çok düşünceye karşı çıkmış ve bunun gerçek olduğunu çok ayrntılı biçimde açıklamıştır. Örneğin uzun ünlüler hakkında yazmış olduğu makale, uzun zamandır yanlış bilinen bir konunun Talat Tekin‘in ortaya attığı biçimde kabul görmesini sağlamıştır.
Kaşgarlı Mahmut
Tarih: 4 Aralık 2011 | Bölüm: Önemli Türkologlar | Yorumlar: 2 Yorum var.
XI. yüzyılda yaşayan Türk dil bilginidir. Divân-ı Lügati’t-Türk adlı eseriyle ünlüdür. Karahanlılar soyundandır. 1072 yılında yazmaya başladığı eserini 1074′te tamamlayarak Bağdat’ta Abbasî halifesi El-Muktedî Billah’a sunmuştu. Eserin el yazması tek kopyası Fatih Millet Kütüphanesi’nde 1910 yılında bulundu. 1915-1917 yıllarında öğretmen Kilisli Rifat Efendi’nin çevirisi üç, Besim Atalay’ın çevirisi ise beş cilt olarak basıldı.Karahanlılar döneminde yetişen ve ilk Türk dil bilgini olan Kaşgarlı Mahmut’un doğum tarihi, kesin olmamakla birlikte 1025 olarak biliniyor. Babası Barsaganlı bir bey idi. 1071-1077 arasında Bağdat’ta bulunan Mahmut, Türk kültürünün Araplara tanıtılmasında büyük rol oynadı.
İbn-i Fadlan, Gerdizi, Tahir Mervezî, Muhammed Avfî ve Beyhakî gibi kendi döneminin Türk hayat ve cemiyetleri üzerine eğilen ünlü alimleriyle birlikte Türk illerini adım adım dolaşan Kaşgarlı Mahmut, çalışmalarında Türkçe’yi resmi dil olarak kabul eden Karahanlı Devleti’nden de büyük destek gördü.Türkçe’nin serpilip gelişmeye başladığı o dönemde, Mahmut’la birlikte Balasagunlu Yusuf Has Hacib de Türk diline büyük hizmet etti. Bu iki Türk alimi, ortaya koydukları eserlerle, Türk dil birliğinin sağlanmasına önemli katkılarda bulundular.Aynı zamanda filolog, etnograf ve ilk Türk haritacısı olan Kaşgarlı Mahmut, Divân-ı Lügati’t-Türk adlı eserinde; yaşadığı devirdeki Türk illerinin ve boylarının kullandığı ağızları canlı olarak tespit etti.
Oğuz Türklerinin 24 boyu ile ilgili şemayı da verdiği eserinde, Türkçe’nin zenginliğini ve Arapça ile Farsça yanındaki değerini ispata çalışan Mahmut, ayrıca Türkçe’yi Araplara öğretmek gayesiyle Kitâbu Cevâhirü’n-Nahvi Lügâti’t-Türk adlı gramer kitabını yazdı.