Emredici Anlatım Biçimi
Tarih: 23 Aralık 2011 | Bölüm: Kompozisyon | Yorumlar: 2 Yorum var.
Bir konuda kesin düşünceleri olan insanların, karşısındakilere bir yaptırım gereği kararlı sözler söylemesidir. Kendisini makam, yaş veya düşünsel açıdan üstün gören kişilerin, başka insanlara iş görmeleri veya bir konuyu benimsemeleri için buyurucu sözler sarf ettikleri anlatım biçimidir. Yazar, olaylar üzerinde yetkin ve emredici bir kişilik yaratır. Bu kişi, olay ve durumları düzenlemek için insanlar üzerinde etki sahibi olur.
Emredici Anlatımın Genel Özellikleri:
1. Dil alıcıyı harekete geçirme işlevinde kullanılır.
2. Emir, telkin, öneri anlamı taşıyan ifadeler yer verilir.
3. Öğretici ve açıklayıcı yönleri vardır.
4. Cümlelerde fiiller hakimdir.
5. Uyulması beklenen bir üslubu vardır. (Zorlama anlamı vardır)
6. Sosyal hayatın düzenlenmesinde emredici anlatım kullanılır.
7. Trafik kuralları, bazı eşyaların kullanma kılavuzları, ilaçların kullanma kılavuzları emredici anlatıma örnek verilebilir.
Söyleşmeye Bağlı Anlatım
Tarih: 23 Aralık 2011 | Bölüm: Kompozisyon | Yorumlar: 1 Yorum var.
Bir konu üzerinde en az iki kişinin karşılıklı olarak konuşturulmasına denir. Bu anlatım, genellikle tiyatro eserleri ile roman, hikâye, röportaj, sohbet, açık oturum, mülakat gibi edebî türlerde uygulanır.
Yazar, sanki karşısındakiyle konuşuyormuş gibi olayları anlatmaktadır. Bazı yazı türlerinde, yazar röportaj yaptığı kişilerle olan konuşmalarını aynen yansıtmaktadır. En az iki kişinin diyalogunu içeren bu anlatım türüne, “söyleşmeye bağlı anlatım” denir.
Söyleşmeye Bağlı Anlatımla Oluşturulmuş Metinlerin Özellikleri
1. Jest ve mimikler anlatımın gücünü arttırır.
2. Sohbet, mülakat ve diyalog, monolog metinleri söyleşmeye bağlıdır.
3. Karşılıklı konuşmalar, bağlama ve konuşulan kişiye göre değişebilir.
4. Görme ve işitmeyle kurulan iletişim önemlidir.
Kanıtlayıcı (İspatlayıcı) Anlatım
Tarih: 23 Aralık 2011 | Bölüm: Kompozisyon | Yorumlar: Yorum yok.
Ortaya atılan herhangi bir konu, düşünce, görüş veya yargının, okuyucu veya dinleyiciye kanıtlama (ispatlama) yolu ile anlatılması için uygulanan bir anlatım türü olup, genellikle makale, tenkit, fıkra, röportaj, deneme gibi yazılı; konferans, açık oturum, münazara gibi sözlü kompoziyonlarda kullanılır.
Bu tür anlatımda, önce ortaya atılmış ve ispatlanması gereken herhangi bir konu bulunmalıdır. Bu konu bütün yönleriyle tanıtılır ve sonra konunun ispatlanmasına geçilir. Bu safhada, elde bulunan her türlü belge, başkalarının konu ile ilgili görüşleri, eğer yapıldıysa deney ve gözlem sonuçları birer delil olarak kullanılır.
Kanıtlayıcı Anlatımın Özellikleri:
1. İnandırma, aydınlatma, kendi görüşünü kabul ettirme amaç edinilir.
2. Kavramları tanımlama ve açıklama önemlidir.
3. Okuyucu ve dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve üzerinde durulan konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime grupları ve cümleler tekrar edilir.
4. Konuşmacı ve yazar üzerinde durduğu konuyu aydınlatmak ve düşüncelerini kabul ettirmek için örneklere başvurur.
Kompozisyon Başlığı
Tarih: 23 Aralık 2011 | Bölüm: Kompozisyon | Yorumlar: 18 Yorum var.
Yazı başlığı, o yazıda işlenilmesi düşünülen ana fikrin aynasıdır. Canlı cansız her varlığın adı olduğu gibi, her yazının da bir başlığı vardır. Yazdığımız her şiir, hikâye, masal, roman, fıkra… vb. nin mutlaka bir başlığı olmalıdır. Başlıksız yazı olmaz.
Yazı başlığı okuyanların ilgisini çekmeli, onlara tesir etmelidir. Bu bakımdan başlık seçmek çok önemlidir. Okuyucu, başlığa bakınca, yazının nelerden söz edeceğini kestirebilmelidir.