İyi Bir Dinleyicinin Özellikleri
Tarih: 21 Aralık 2011 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 3 Yorum var.
İyi bir dinleyici, her şeyden önce konuşmaya değer veren kişidir. “Siz konuşurken başkalarının sizi dinlemesini istiyorsanız; başkaları konuşurken de siz onları dinlemelisiniz.” düşüncesinin temelinde, konuşmaya ve konuşmacıya değer vermek yatmaktadır.
Belki konuşma, anlam yönünden çok yoğun veya etkileyici değildir. Belki de konuşan kişinin art niyetli, karşıt fikirli olduğunu düşündüğünüz için onu dinlemeye tahammülünüz dahi yoktur. Fakat yüksek düşünceli insanlar, konuşmanın değerli olduğunu düşündükleri için aslında gereksiz konuşmaların da insanlara bir şeyler kazandırabileceğini düşünerek, etkili bir dinleme yapabilirler.
Dinleyici “etkili” olabilmek için, kesinlikle edilgen (pasif) olmamalıdır. Çünkü etkili bir dinleyici; sorularıyla ve jest-mimikleriyle konuşmacıyı yönlendirebilme gücüne sahiptir. Konuyu ilginç bulduğunu hissettirme veya açıklama, konuşmanın seyrini değiştirebilecektir.
İyi bir dinleyicinin belli başlı özellikleri aşağıda sıralanmıştır:
1. Birikim kazanmanın yollarından birinin de dinleme olduğunu bilir.
2. Söylenenlerin iyi ve doğru şekilde anlaşılması, incelik ve derinlikleri ile kavranması ve bilgi duygu ve düşüncelerin doğru ve etkili bir şekilde anlaşılıp aktarılabilmesi alışkanlıkları iyi bir dinleyici olmaya bağlıdır.
İyi Bir Okuyucunun Özellikleri
Tarih: 21 Aralık 2011 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 2 Yorum var.
Okuyucu, okuduğu metnin özelliklerinin farkında olmak durumundadır. Çünkü okuma, kodlarla örülmüş bir sistemi çözmek gibi yazı örüntüsünü zihinde anlamlandırma çabasıdır. Bu nedenle, okuyucu, bir okumayı yaparken belli niteliklere sahip olmalıdır.
Bu nitelikleri taşıyan bir okur, verimli ve etkili okumalar gerçekleştirebilecektir. Aksi hâlde okuma, zihinde kalıcı bir iz bırakma –yani öğretme– edimini gerçekleştiremeyecektir.
İyi bir okuyucunun belli başlı özellikleri şunlardır:
1. Okuma belli bir amaca yönelik olmalıdır. Neyi niçin okuduğunu iyi bilmelisin.
2. Her şeyi aynı okuma biçimiyle okumamalıdır, kendince bir okuma plânı olmalıdır. Kitap, dergi, gazete ve ansiklopedilerin okumaları farklı farklı olmalıdır.
3. Okuduklarından faydalanabilmesi için gerekli yerlerde not almalıdır.
4. Okuduklarımızla bilgi havuzumuzu doldurur, kültürel birikimimizi artırırız.
5. Okuma geçmişle kültür bağımızı kurmanın yanında kişinin sosyal alanda belli bir yer edinmesini de sağlar. Hiç okuyanla okumayan bir olur mu?
Anlatımın Özellikleri Nelerdir?
Tarih: 19 Aralık 2011 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 27 Yorum var.
Anlatımın özellikleri, yazılı veya sözlü anlatımın insanlar üzerindeki etkisi açısından oldukça önemlidir. Çünkü bir konudaki duygu ve düşünceleri, karşıdaki kişi veya kişilere en doğru biçimde aktarabilmek için, anlatımın belli özelliklerini taşıması gerekmektedir. İyi bir anlatımı yakalayabilmek için anlatımın özelliklerini bilmek gerekir. Anlatım özellikleri, anlatımın nasıllığı ile ilgilidir. “Karşılıklı konuşmada, karşılıklı anlayış birliğine varabilmek için anlatım nasıl olmalıdır?” sorusunun karşılıkları bizi iyi bir anlatımın özelliklerine götürür. Anlatım özellikleri şöyle sıralanabilir:
Doğallık
Başlığın adından da anlaşılacağı üzere, her şeyin olduğu gibi anlatılmasıdır. Gerçeklerin çarpıtılmadan, en doğal hâliyle ifadesidir. Anlatılanların doğal olabilmesi için anlatıcının kendine güveninin tam olması gerekir. Kişi konuşmada ya da yazmada yapmacıklıktan uzak olmalıdır. Kişinin doğal konuşabilmesi için yaşama sevinciyle dolu olması, duygularını gizlememesi gerekir. Bunun için de kişi kendini sevmeli, dinleyicisini sevmeli, yaşamayı sevmelidir. Anlatacaklarını süslemeden, yalın bir dille fakat candan, yürekten anlatmalıdır.
İlginçlik
İlginç olmayan şeyler, karşıdaki insanın ilgisini çekmeyeceği için hitap ettiğimiz insanın özelliklerine göre konuyu ilginç kılmak gerekmektedir. Kişinin anlatımı kendine özgü ise başkalarını taklit eder nitelikte değilse ilginç demektir. Anlatıcı, daha önceki söylenilenlerden, yazılanlardan ayrı konuları yakalamalı. Dili kullanımındaki kıvraklık, buluş kendine özgü olmalıdır.
Tutarlılık
Bir söylenenin, diğer söylenenlerle gerçeklik veya doğruluk açısından aynı niteliği taşıma durumudur. Kişinin anlattıkları önceki anlattıklarıyla çelişmemelidir; yaptıklarına ters düşmemelidir. “Ya konuştuğun gibi ol, ya olduğun gibi konuş.” sözü kişi tutarlılığının ölçüsü olmalıdır. Söz gelimi bir kişinin “Sosyal hayatımın çok canlı olmasını, sürekli arkadaşlarla birlikte vakit geçirmeyi isterim.” sözünün devamında, “Yalnızlığı çok sever, sadece kendimle başbaşa kaldığımda mutlu olurum.” demesi, tutarsız iki düşünceyi ifade ettiğinden, dinleyiciye konuşmanızın doğru olmadığını düşündürecektir.
Sözlü ve Yazılı Anlatımın Özellikleri
Tarih: 19 Aralık 2011 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 4 Yorum var.
A. Sözlü Anlatımın Özellikleri
1. Bir konuyu, sahip olduğumuz birikimi kullanarak bir plân çerçevesinde anlatmadır.
2. Anlatılacak konu dinleyicileri ilgilendirmelidir.
3. Anlatıcı konuyu detaylarıyla kavramış olmalıdır.
4. Anlatılacaklar, bir plâna göre sıralanmalıdır.
5. Dilin, açık ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir.
6. İfadeler, duygu düşünce ve hayallerle zenginleştirilmelidir.
7. Kelimelerin ses vurgu ve tonlamalarına uyulmalıdır ve buna dikkat edilmelidir.