Yazılı dili, “kendine özgü nitelikleri bir yana bırakılacak olursa, konuşma dilinin yasaya geçirilmiş biçimi” olarak tanımlayabiliriz. Ancak hemen eklemeliyiz ki bu dil türü, aşağıda değineceğimiz yazı diU’yle aynı şey değildir.
Yazdı dil, bir geleneği, kendine özgü kuralları, biçimleri olan dildir. Yukarıda verdiğimiz örneklerde görüleceği gibi, biz sözcükleri az çok farklı söylesek de yazıya geçirirken yazı geleneğine uyarız; bir bakıma, yazılı biçimleri, sözleri tam karşılamamış olur.
Bir lebce üzerine kurulan ortak dilin yazışmalarda kullanılması, okul kitaplarının, bilim ve sanat yapıtlarının bununla yazılması sonucunda ortaya çıkan yazdı dile biz yazı dili diyoruz. Bu niteliğiyle yazı dili, ortak diVlc ve kimi yazarların kullandığı edebi düle”‘ anlamdaş sayılabilir.
Bugünkü Türkçemizde İstanbul ağzı üzerine kurulan yazı dil hem ortak dilimiz, hem de yazı ve edebiyat dilimizdir. Ancak kimi yazar ve ozanların, belirli akımların, edebi okulların dili (örneğin, özellikle Tevfik Fikret ve Halit Ziya Uşaklıgil’in temsilcisi oldukları Edebiyat-ı Cedlde’cilerin dili) her şeyden önce söz varlığı yönünden ayrı bir özellik gösterir ki, bu ancak, aşağıda değineceğimiz özel diller gibi, toplumun belli bir kesimine özgü diller arasında düşünülebilir. Sanat ve bilim dili her ülkede daha geniş, daha özel bir sözvarlığına sahip olmuştur. Bununla birlikte, genel olarak edebi dil ve yazı dili, eşanlamlı olarak kullanılmaktadır.
Kimi dillerin yalnızca konuşma dili olarak yaşadıkları görülür. Bu gibi diller genel olarak ilkel toplumların dilidir. “Türk yazı dili” dediğimiz zaman, eldeki ilk yazdı ürünleri VIII. yüzyıla uzanan, Asya’da ve Anadolu’da, günümüze gelinceye değin her evrede pek çok yapıt bırakmış olan bir dil anlıyoruz.
