Ünsüz Türemesi
Bazen sözcüklerde ünsüz de türeyebilir. Arapçadan dilimize geçen his, af, zan gibi sözcükler ek ya da yardımcı fiil aldıklarında, sonlarındaki sessizler çiftleşir.
his – etmek > hissetmek
af – etmek > affetmek
zan – etmek > zannetmek
Yukarıdaki örneklerde bu görülüyor. Burada aslında bir ses türemesinden çok sözcüğün Arapçadaki aslında bulunan şeklinin ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Ancak sözcükler Türkçe kurallara göre incelendiğinden, bu, türeme olarak alınagelmiştir.
Ünsüz türemesinin görüldüğü yerler:
1. Türkçe kelimelerde, kökte aynı ünsüz yan yana bulunmaz. Ama af, his, zan, ret, hal, şık, gibi Arapça asılları çift ünsüz barındıran (afv, redd, hiss, zann, hall, şıkk) ve Türkçede tek ünsüzle kullanılan kelimelere ünlüyle başlayan ek veya yardımcı fiil getirildiğinde asıllarındaki ikinci sessiz ortaya çıkar. Buna ünsüz türemesi denir.
hiss>his>hissetmek, hissi
zann>zan>zannetmek ,zannı
redd>ret>reddetmek, reddi
şıkk>şık>şıkkı,
zemm>zem>zemmetmek,
hall>hal>halli, halletmek…
afv>af>affetmek, affı
2. “Türkçede iki ünlü yan yana bulunmaz” kuralına uymayan bazı Arapça kelimelerde:
fiat>fiyat, faide>fayda, zaif>zayıf,
repertuar>repertuvar, lâboratuar>lâboratuvar,
konservatuar>konservatuvar, tual>tuval, tualet>tuvalet…
– Bu kelimelere benzeyip de ünsüz türemesi görülmeyen kelimeler: dua, duayen, fail, faiz, fuar, fuaye, kuaför, lâik, puan, suare…
|» “Ses Bilgisi“ sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
Bu Yazıya 24 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Ünsüz Türemesi
- Yazının Bölümü: Ses Bilgisi
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Ses Bilgisi, Ses Olayları, Türkçe Ses Bilgisi, Ünsüz Türemesi, Ünsüz Türemesi Açıklama Örnek, Ünsüz Türemesi Konu Anlatımı, Ünsüz Türemesi Nedir, Ünsüz Türemesi Örnek Kelime, Ünsüz Türemesi Örnekleri, Ünsüz Türemesi Özellikleri, Ünsüz Türemesinin Tanımı
- Rastgele 10 Yazı:
- Prof. Dr. Ahmet Buran
- Türkçe ve Yazın (Edebiyat)
- Betimleyici Anlatım / Anlatım Biçimleri
- Iphone Şarj Süresini Uzatmak
- Teknoloji Akıllandıkça, İnsanlar Aptallaşıyor!
- Lebdeğmez – Dudak Değmez Sanatı
- Atatürk’ün Gençlik ile İlgili Özlü Sözleri
- Tolunoğulları’nda Kültür ve Sanat
- Mecaz-ı Mürsel – Ad Aktarması Sanatı
- Bağlaç
Çok güzel ama biraz daha fazla örnek olabilirdi işime yaramadı.
Az örnek var ama yinede güzel.
Bence güzel olmuş elinize sağlık.
Bencede biraz daha örnek olsaydı daha güzel olurdu abi.
Daha fazla örnek olabilirdi.
İç seste ve son seste türemeye örnek verir misiniz?
Çok ihtiyacım vardı bu konuya hemen öğrendim.
Arkadaşlar daha bulduğunuz baskı varsa yazarmısınız?
Çok teşekkür ederim.
Çok işime yaradı çok sağolun. :9