Ünsüz Türemesi
Bazen sözcüklerde ünsüz de türeyebilir. Arapçadan dilimize geçen his, af, zan gibi sözcükler ek ya da yardımcı fiil aldıklarında, sonlarındaki sessizler çiftleşir.
his – etmek > hissetmek
af – etmek > affetmek
zan – etmek > zannetmek
Yukarıdaki örneklerde bu görülüyor. Burada aslında bir ses türemesinden çok sözcüğün Arapçadaki aslında bulunan şeklinin ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Ancak sözcükler Türkçe kurallara göre incelendiğinden, bu, türeme olarak alınagelmiştir.
Ünsüz türemesinin görüldüğü yerler:
1. Türkçe kelimelerde, kökte aynı ünsüz yan yana bulunmaz. Ama af, his, zan, ret, hal, şık, gibi Arapça asılları çift ünsüz barındıran (afv, redd, hiss, zann, hall, şıkk) ve Türkçede tek ünsüzle kullanılan kelimelere ünlüyle başlayan ek veya yardımcı fiil getirildiğinde asıllarındaki ikinci sessiz ortaya çıkar. Buna ünsüz türemesi denir.
hiss>his>hissetmek, hissi
zann>zan>zannetmek ,zannı
redd>ret>reddetmek, reddi
şıkk>şık>şıkkı,
zemm>zem>zemmetmek,
hall>hal>halli, halletmek…
afv>af>affetmek, affı
2. “Türkçede iki ünlü yan yana bulunmaz” kuralına uymayan bazı Arapça kelimelerde:
fiat>fiyat, faide>fayda, zaif>zayıf,
repertuar>repertuvar, lâboratuar>lâboratuvar,
konservatuar>konservatuvar, tual>tuval, tualet>tuvalet…
– Bu kelimelere benzeyip de ünsüz türemesi görülmeyen kelimeler: dua, duayen, fail, faiz, fuar, fuaye, kuaför, lâik, puan, suare…
|» “Ses Bilgisi“ sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
Bu Yazıya 24 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Ünsüz Türemesi
- Yazının Bölümü: Ses Bilgisi
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Ses Bilgisi, Ses Olayları, Türkçe Ses Bilgisi, Ünsüz Türemesi, Ünsüz Türemesi Açıklama Örnek, Ünsüz Türemesi Konu Anlatımı, Ünsüz Türemesi Nedir, Ünsüz Türemesi Örnek Kelime, Ünsüz Türemesi Örnekleri, Ünsüz Türemesi Özellikleri, Ünsüz Türemesinin Tanımı
- Rastgele 10 Yazı:
Daha çok örnek gerekli ama hepsi de farklı olucak.
Daha çok örnek gerekli ama hepsi de farklı olucak.
Çok güzel sağolun.
Teşekkürler emeğe saygı.
Bu site çok işime yaramadı bence biraz daha örnek koymalısınız.
Çok güzel işime yaradı sağalun.
Bence de çok güzel.
Teşekkür ederim.Çok işime yaradı.
İyi bir site ama konuları biraz daha fazla anlatırsa iyi olur çünkü bazı konuların daha fazla bilgiye gereksinimi var.
Beşşik ve Fısıltı kelimeleri Türkçe midir?
“Beşik” ve “fısıltı” sözcükleri Türkçedir. Birinci sözcüğün zaten Türkçe sayılmaması için bir neden olmadığı gibi, öz Türkçenin söz varlığına dahildir. İkinci sözcük ise “yansıma” bir sözcüktür. Her ne kadar Türkçe sözcüklerde “f” harfi yoktur denilse de, yansıma sözcükler için bu geçerli değildir. Saygılar…
Çok güzel.