- Çokbilgi.com - https://www.cokbilgi.com -

Türklerin İlk Ana Yurdu, Komşuları ve Göçler

türklerin ana yurdu, haritaTürkler, dünyanın yaşayan en eski kavimlerinden birisidir. Türk tarihini değerlendirirken, onu hem zaman hem coğrafî bakımdan diğer toplulukların tarihinden ayıran şu noktaların göz önünde tutulması gerekir:

1- Diğer milletlerin fertleri toplu olarak bir arada bulunduğu için, onların herhangi bir süre içindeki durumu açıkça tespit ve tetkik edilebilmektedir. Halbuki, dağınık şekilde yaşayan Türk kitleleri birbirlerinden farklı gelişme yolları tâkip ettiğinden, Türk tarihini belirli zaman kesiminde bir bütün hâlinde değerlendirmek kolay olmamaktadır.

2- Tarihleri sınırlı olup, belirli bir coğrafî çevre içinde cereyan eden diğer milletlerin yayılmaları da aynı vatan toprakları içinde meydana gelirken, çeşitli Türk kütleleri asırlarca yeni yurtlar aradıklarından, tarihî mekânları farklılık göstermiştir.

Bu coğrafî ve siyasî bölünme neticesinde bir kısım Türkler atlı göçebe bozkır kültürüne mensup olurken, diğer bir kısmı yerleşik hayata bağlanmıştır. Aynı zaman dilimi içerisindeki Türk kütleleri, bir bölgede siyasî nüfûzunu kaybederken, diğer bölgelerde iktidârın zirvesine ulaşmışlardır. Bu sebeple Türk tarihi eski yeni birçok milletlerin tarihi ile bir arada, hattâ iç içe gelişmiştir. Türklerle aynı coğrafyayı paylaşan Moğollar da, bozkır kültürünün bir üyesi olarak bu tarihî karmaşa içerisinde yer almışlardır. Moğolların soyu ve Türklerle komşuluk ya da akrabalık meseleleri konusunda farklı görüşler ileri sürülmüştür. Türkistan tarihi büyük ölçüde boylar tarihidir. Boylar ise sık sık göç eder, hareket halindedirler.



Başlangıçtan itibaren Türk tarihi coğrafî kaderin çizdiği bir akış gösterir. Türkler Asya’da coğrafî bir bütünlüğe ulaşamamışlardır. Doğal korunması olmayan hudutlarının çevresindeki birden fazla güçle, birden fazla cephede mücadele etmek mecburiyeti olan bir “iç devlet” olarak kalmışlardır. Asya Türk devletlerinin mücadele içinde bulunduğu çin, daha fazla coğrafî bütünlüğe sahipti. Moğolların da Çinlilere nazaran daha az, fakat Türklere göre daha fazla coğrafî bütünlük imkânları olmuştur. Moğollar ve Çinliler, “kenar devlet” olabilmişler ve bundan yararlanmışlardır.

Millet ve devlet adı olarak “Türk” kelimesi, ilk defa Çin’de Chou Sülâlesi (557-579) yıllığında, Batı’da Bizanslı tarihçi Agathias’in (ölm. 582) eserinde; Arapçada Câhiliyye devri şâiri Nâbi-ga’t’uz-Zubyânî’nin (ölm. M. 600’e doğru) Divân’ında ve Slavcada XII. asır “İlk Rus Kroniki”nde zikredilmiştir.4 Türk kelimesi, Kök Türk (Göktürk) Hakanlığı’nın kuruluşundan itibaren önce bu devletin, daha sonra bu devlete bağlı, kendi özel isimleri ile de anılan, diğer Türklerin ortak adı olmuş ve zamanla Türk soyuna mensup bütün toplulukları ifade etmek üzere millî bir isim haline gelmiştir.

Kentey Dağları, Tula, Kerulen, Onan ve İngoda nehirleri çevresinde yerleşen Moğollar, Pelliot ve Eberhard’a göre muhtemelen T’ang Devri’nde hatta belki de Wei Sülâlesi Çağı’nda aşağı Kerulen nehri civarında Shih-wei diye anılan kavmin ahfadıdırlar. Bu kavmin Meng-wu adlı adlı bir oymağı vardı. Belki de bu söz, Moğol adının ilk şeklidir. XII. asırda Kuzey Çin’de hüküm süren Kin Sülalesi’ne karşı isyan etmiş olan beylerin idaresi altındaki küçük bir topluluk ismi olduğu söylenen Moğol kelimesiyle ilgili olarak, Kin (Kin-şi) vekayinamelerinde 1147’de bu Moğollar ile sulh yapıldığı ve 1161’de ise, Meng-ku-ta-ta’ya (Moğul Tatarları) karşı sefer yapıldığı kaydedilmiştir.

Bu ülkenin son hükümdarı ise Kutula Kağan idi. Kutula Kağan zamanında, ortadan kalkan Moğol soy adını8 Cengiz Han yeniden diriltmiştir. Cengiz, kabilesi için Moğol tabirini kabul ederken kendisini Kutula Kağan’ın halefi ilân etmiş onunla akrabalığını da ileri sürmüştür. Moğol kelimesi Cengiz Han Devri’nde resmi bir tabirden ibaret idi, milletin kendisi tarafından kullanılmıyordu. Bununla beraber Yüan Sülalesi’nin resmî yazılarında Moğollar’a ve onlarla birleşmiş kavimlere Çin’de Moğol, Moğolistan’da Tata (Tatar) denilmektedir.

Ayrıca bu konu ile ilgili olarak “Türk Soyu / Türk Irkı” sayfasından yararlanabilirsiniz.

Türklerin Ana Yurdu sayfasına dön! «|