Kelimenin aslında mevcut olmayan bir sesin ortaya çıkmasıdır. Türeyen sesin ünlü veya ünsüz oluşuna göre ünlü türemesi ve ünsüz türemesi olmak üzere iki grupta incelenebilir.
Ünlü Türemesi: Kelimenin aslında mevcut olmayan bir ünlünün çeşitli nedenlerle ortaya çıkmasıdır. Genellikle yabancı kökenli kelimelerde görülür; Türkçe kelimelerde seyrek rastlanır. Söz başında veya söz içinde ortaya çıkabilir. Ölçünlü Türkçede söz sonunda ünlü türemesine rastlanmaz.
Ön türeme (protez): Söz başında bir ünlünün ortaya çıkmasıdır. Yabancı kökenli kelimelerin başında çift ünsüz bulunuyorsa kelime başında bir ünlü türer: station>istasyon, scala>iskele, scarta>ıskarta vb. Ağızlarda /r/ ve /l/ ünsüzleriyle başlayan yabancı kökenli kelimelerin ön sesinde ünlü türemesi görülebilir: limon>[ilimon], lazım>[ila:zım] reçel>[ireçel], Rus >[Urus]vb.
İç türeme: Yabancı kökenli kelimelerin başında veya sonunda çift ünsüz bulunuyorsa ünsüzlerin arasında dar bir ünlü türer. Çift ünsüzle biten kelimelerdeki türemeler, çoklukla, yazıda da gösterilir: akl>akıl, ömr>ömür, ilm>ilim, şükr>şükür vb. Bu tür kelimelerin ek alması durumunda türeyen ünlünün düştüğüne ve kelimenin aslına geri döndüğüne yukarıda değinilmişti. Çift ünsüzle başlayan kelimelerin ünsüzleri arasında türeyenler konuşma diline özgüdür, yazıya yansımaz: tren>[tiren], kral>[kıral], spor>[sipor] gibi. Aynı durum, kelime içinde de karşımıza çıkar: elektrik>[elektirik], santral> [santıral], gardrop>[gardırop]. Türkçe kelimelerde söz içinde ünlü türemesine çok nadir rastlanır: bircik>biricik, azcık>azıcık, darcık>daracık.
Ünsüz Türemesi: Kelimenin aslında mevcut olmayan bir ünlünün çeşitli nedenlerle söz başında, söz içinde veya söz sonunda ortaya çıkmasıdır, ur->vur-, örküç>hörgiiç, sığırmaç>sığıtmaç, kehruba: >kehribar, kılıç> [kılınç], tüfek [tüfenk]. Ünsüz türemesinin özel bir türü ünsüz ikizleşmesi adını alır. Ünsüz ikizleşmesi kelime içindeki bir ünsüzün iki kez söylenmesidir. Örneklerine konuşma diliyle ağızlarda rastlanır: eşek>[eşşek], aşağı>[aşşağıj vb. Daha önceki devirlerde ünsüz ikizleşmesi yaşayan kimi kelimeler bugün ölçünlüdür: ana>anne, elig>elli.