- Çokbilgi.com - https://www.cokbilgi.com -

Memleket Edebiyatı

memleket edebiyatıCumhuriyet devri şiirinin bu önemli akımı ilk örneklerini II. Meşrutiyet’ten sonra vermeye başlamıştır ve günümüzde de, kendisini yenileyemeden, Yahya Kemal’in bir devamı vehmiyle devam etmektedir. Memleket kurtarılmıştır. Artık Anadolu coğrafyası ve ülkenin kalkınması ön plandadır. Bunu da yapacak olan ülkenin kurtarıcılarıdır. Şairlerin çoğu Anadolu halk şairlerinin yolundan giderek yeni bir şiir yaratmaya çalışırlar. Yıllardır devam eden aruz-hece tartışmaları da Yahya Kemal’in etkisine rağmen hecenin mutlak hakimiyetiyle sonuçlanmıştır. Bu kümeye giren şiirlerde;

a. Konu memlekettir.
b. Şekil, halk şiiri şekilleridir, vezin hecedir.
c. Dil sadedir, halk dili, mahallî söyleyişler, hattâ argo şiire girer.
d. Ton, hitabete kaçar.
e. İşlenen konulara uygun olarak gurur, iyimserlik ve irade ön plandadır.
f. Lirikten çok didaktiktir.

Mehmet Emin Yurdakul’un 20. yüzyılın başında söylediği “Ben bir Türk’üm dinim cinsim uludur” mısrasında dile gelen gurur, artık bütün şairler tarafından paylaşılmaktadır. Temel kaynak halk edebiyatı ise de kendi içinde bu akım mensupları çeşitlilik gösterirler: İlk defa karşılaşılan veya anlatılmaya değer bulunan memleket manzaraları, insanları tasvir ve hikâye edilir. İnsanların kahramanlıkları övülür ve tarihî mirasla birleştirilir, folklor orijinal bir kaynak olarak keşfedilir. İnsanların duygu ve iç dünyaları araştırılır. Fakirlik, kötü şartlar bir an önce tedbirler alınmayı gerektirir. İdealizm/milliyetçilikte veya kuzey komşumuzdaki komünizmde aranır. Başlangıçtan itibaren de kutuplar oluşur.



Memleket edebiyatı akımı II. Meşrutiyet’ten ortaya çıkmıştır. Bu akımın başında Ziya Gökalp ve Mehmet Emin Yurdakul gelir. Eserlerinde Memleket konularını ele almışlardır. Eserlerde halk şiiri şekilleri ve hece vezni kullanılmıştır. Eserlerde Sade, yalın cümleler ve yerel söyleyimler kullanılmıştır. Eserlerde lirizm ve didaktik şiir örnekleri vardır. Şiirlerinde, vatan için gösterilen kahramanlıklar işlenmiştir. Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Sanat” şiiri memleket edebiyatının en önemli eseridir.

Bu akımı kabul edenler: Faruk Nafiz Çamlıbel’dir. Ahmet Kutsi Tecer, Halide Nusret Zorlutuna, Zeki Ömer Defne, Ömer Bedrettin Uşaklı, Ceyhun Atıf Kansu, Behçet Kemal Çağlar, Arif Nihat Asya, Yusuf Ziya Ortaç, Halit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhon, Enis Behiç Koryürek, Nazım Hikmet, Sabahattin Ali, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu gibi  sanatçılarda bu akıma uygun eserler vermişlerdir.

Edebi Akımlar sayfasına dön! «|