Karşılaştırma cümleleri, birbirine yakınlığı bulunan kişi, eşya, kavram… vs. varlıkların herhangi bir yönden kıyaslanması anlamını ifade ederler. Sorularda sıkça karşımıza çıkan bu kavram, sözlükte “kişi ve nesnelerin benzer veya aynı yanlarını incelemek için kıyaslama, mukayese” olarak tanımlanmaktadır. Örneğin “Beyaz et, sağlık açısından kırmızı ete göre daha sağlıklıdır.” cümlesinde kırmızı et ve beyaz etin sağlık açısından karşılaştırılması söz konusudur.
Genellikle “en, daha, göre” gibi kelimelerle yapılan karşılaştırma cümleleri, bu kelimeler kullanılmadan da yapılabilir. Ayrıca karşılaştırma için normalde iki kavram veya varlık gerekmesine rağmen, bazen bu varlık veya kavramlardan yalnızca bir tanesi verilir. Bir varlığı, düşünceyi ya da kavramı daha anlaşılır hâle getirmek için onu başka bir düşünce ya da kavramla ortak ya da farklı bir yönden değerlendiren cümlelerdir. Karşılaştırma varlık veya durumların herhangi bir yönüyle yapılabilir.
Örnek: – Hazırladığın bu kompozisyon daha çok beğenilecek.
– Eylül, en sevdiğim aydır.
– Senin kadar titiz bir insan görmedim.
– Güneş bugün daha bir güzel görünüyor.
– Ülkemizde okuma oranı, Avrupa ülkelerine göre çok düşük.
– İstanbul, İzmir’den daha büyüktür.
– Bu elbise size daha çok yakıştı.
– Türkiye‘nin yüzölçümü en büyük ili Konya’dır.
– Kendisine güvenen insanlar başarılı olur.
Örnek Sorular
1. Aşağıdakilerden hangisinde “karşılaştırma” anlamı yoktur?
A) Divan edebiyatının insani duyguları ifade edecek genişlikten uzak olduğunu söyleyebiliriz.
B) Öykü dinleyicisinden, şiir okurundan ya da tiyatro izleyicisinden farklı olarak, roman okurunun, okurlarının en yalnızı olduğu söylenmiştir.
C) Sinema; müzik, edebiyat, resim gibi sanatların hemen hepsinden daha fazla ilgiyle karşılanmaktadır.
D) Tiyatronun anlaşılması diğer sanat dalları kadar zihni bir çaba gerektirmez.
Çözüm: “A” seçeneğinde, yalnızca Divan edebiyatına yönelik bir eleştiri söz konusudur. Diğer seçeneklerde ise birden fazla sanat dalının kıyaslanması olduğundan, doğru cevap “A” seçeneğidir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “karşılaştırma“ yapılmıştır?
A) Burada doğayla kucak kucağa yaşıyoruz.
B) Genç kızlar bayram yerinde neşeli şarkılar söylüyorlardı.
C) Bu tatil kasabası da hemen hemen geçen yılkine benziyor.
D) Çocukluğumun büyük bir kısmı bu odada geçti.
Çözüm: “C” seçeneğinde, geçen yıl gidilen tatil kasabası ile bu yıl gidilen tatil kasabası üstünlük yönünden karşılaştırılmıştır. Diğer seçeneklerde böyle bir kıyas söz konusu olmadığından, doğru cevap “C” seçeneğidir.
I- Sporla uğraşanların sayısı her geçen yılla birlikte artmaktadır.
II- Leyla bir çöl ceylanı, saçları bahtından daha karadır.
III- Şiir, alışkanlıklara karşı bir başkaldırıştır.
IV- Yeryüzünde insandan daha değerli bir şey yoktur.
V- Denizlerin en kuytu mavisini sende tattım.
3. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi “karşılaştırma” bildirmez?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözüm: “C” seçeneğinde, yalnızca şiirin sanatsal bir tanımı yapılmıştır. Bu seçenekte şiir başka herhangi bir sanat dalı ile kıyaslanmamıştır. Fakat diğer seçeneklerde bariz karşılaştırmalar bulunmaktadır.
Orkun KUTLU
