Kalıplaşmış İsim-Fiil / Kalıplaşmış Ad Nedir?
İsim-fiiller, dilimizde bazen bir varlığın veya kavramın kalıcı adı olma eğilimi göstermektedir. Bu kelimeler fiil kök veya gövdelerine getirilen isim-fiil ekleriyle yapılmalarına karşın, artık fiilimsi özelliklerini kaybederek kalıplaşmış isme dönüşmektedir. Fiilimsiler, her ne kadar fiil olmasalar da bir hareket, iş, eylem yönleri bulunmaktadır. Kalıplaşmış isimlerde ise kelime bu eylem yönünü tamamen yitirerek bir varlığın veya kavramın kalıcı adı olmaktadır.
Tanımlayacak olursak, “isim-fiillerin, bir varlığın veya kavramın adını karşılayacak şekilde eylem yönünü tamamen yitirmesiyle oluşan kelimelere” denilmektedir. Örneğin “sarma” kelimesi, eğer “Ablam çok güzel sarma yapar.” cümlesindeki gibi bir yemeğin adı olacak şekilde kullanılırsa bu kelime artık “kalıplaşmış ad” olarak kabul edilir. Çünkü artık bu kelime bir eylem ifade etmemektedir, doğrudan bir varlığın adı olmuştur. Fakat bu kelimeyi “Birazdan ipleri sarma işlemine geçeceğiz.” cümlesindeki gibi eylem yönüyle kullanırsak, bu kelime “isim-fiil” olarak kabul edilir.
NOT: Kalıplaşmış isimlerin, mutlaka isim-fiil ekleri olan “-ma, -ış, -mak” eklerinden birini alması gerekmektedir.
Örnek: – Kardeşimle uçurtmaları alıp kırlara koştuk.
NOT: İsim-fiillerle kalıplaşmış adları ayırt etmenin yolu, onların eylem yönerini hâlâ devam ettiriyor mu diye kontrol etmektir. Fiilimsi sorularında özellikle yemek adları görürseniz, bunların kalıplaşmış isim olma ihtimali yüksektir.
Örnek: – Varillerin dolması uzun zaman alıyor. (isim-fiil)
– Anneannemin biber dolması çok beğenilirdi. (kalıplaşmış ad)
– Torunu için yelek dokumaya başladı. (isim-fiil)
– Şehrimize bir dokuma fabrikası açıldı. (kalıplaşmış ad)
– Eve gelirken iki tane ekmek alır mısın? (kalıplaşmış ad)
– Tohumları çok derine ekmek zararlıdır. (isim-fiil)
Kalıplaşmış İsim Örnekleri
– Mağazanın girişi arka taraftaymış.
– Geçen yıl da yarışmanın galibi bizdik.
– En sevdiğim yemek kızartmadır.
– Bu tartışmadan sonuç çıkmayacağı bal gibi ortada.
– Gökyüzü rengârenk uçurtmalarla doluydu.
– Bu şiir, yepyeni söyleyişle yazılmış.
– Lokantamızda ev yemekleri yapıyoruz.
– Kahvaltı için ekmek alman gerekiyor.
– Misafirlere pilavla kavurma ikram ettiler.
– Apartmanın çıkışına bekçi kulübesi yapıldı.
– Elindeki çakmak ile oynaması annesini tedirgin etti.
– Her gün dondurma yersen çok hasta olabilirsin.
– Merak ettiğiniz bilgileri giriş kattaki danışmadan öğrenebilirsiniz.
Orkun KUTLU
BENZER KONULAR
Bu Yazıya 25 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Kalıplaşmış İsim-Fiil / Kalıplaşmış Ad Nedir?
- Yazının Bölümü: Dil-Anlatım
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Eylemsi, Fiilimsi, İsim-Fiiller Konu Anlatımı, Kalıplaşmış Ad, Kalıplaşmış Adlar, Kalıplaşmış Fiilimsi, Kalıplaşmış İsim, Kalıplaşmış İsim Farkları, Kalıplaşmış İsim Fiilimsi, Kalıplaşmış İsim Nasıl Bulunur, Kalıplaşmış İsim Nedir, Kalıplaşmış İsim Örnekleri, Kalıplaşmış İsim-Fiil, Kalıplaşmış İsim-Fiil Cümleleri, Kalıplaşmış İsim-Fiil Konu Anlatımı, Kalıplaşmış İsim-Fiil Nedir, Kalıplaşmış İsim-Fiil Örnekleri
- Rastgele 10 Yazı:
- Mecaz – Değişmece Sanatı / Edebi Sanatlar
- Ekinoks Nedir?
- Büyük Selçuklularda Cami Kültürü ve Mimarisi
- Türkçe Evrensel Dil Olmalıdır!
- Batı Edebiyatında Günlük Türü
- Şiirin Özellikleri Nelerdir?
- Anlatım Bozuklukları – Karma Cümleler
- Kandil Sözleri (Mesajları) / 1 – (Güzel Sözler)
- Milli Kültürün Unsurları / Öğeleri
- Dil Devrimi Tarihi
Bişey sorabilir miyim ama çok acil. Dolma kalem ve tükenmez kalemdeki dolma ve tükenmez kalıcı ad mı isim fiil mi? Lütfen yarına ödevim var araştırdım ama bulamadım son çare olarak buraya yazıyorum.
İkisi de kalıcı isim olur arkadaşım.
Uyumlu kelimeler var ve çok güzel.
Allah binbir kere razı olsun.
Ayrıldık fiilimsi kalıcı varlık adı oluyor mu?
Teşekkürler gerçekten çok yararlı bir bilgi olmuş.
Orkun Kutlu Bey sizin sayenizde milyar sayfalık ödevimi bitirdim çok teşekkürler mutluluktan ne diyeceğimi şaşırdım var ya aman Allah’ım işte bu! Siz dünyada gelmiş geçmiş en iyi kalpli adamısınız tekrardan çok teşekkürler. Oh ödevim bitti!
“Varillerin dolması …” örneğinde “dolması” isim-fiildir.
İlginiz için teşekkürler, gözümüzden kaçan bir yanlışı sayenizde düzelttik.
Çok güzel bence elinize sağlık.
Biraz daha örnek olsaydı daha iyi olurdu.
Keşke isim fiil mi zarf fiil mi, yoksa sıfat fiil mi? Bazı örnekleri yazamadım o yüzden projeme.