- Çokbilgi.com - https://www.cokbilgi.com -

Alıntı Sözcüklerde Kesme İşaretinin Kullanımı

yazım kuralları1. Bazı Arapça kelimeler gırtlak ünsüzü taşıdıkları, Türkçede de bu özelliği anlaşılacak şekilde telâffuz edildiği için kesme işreti barındırırlar:

Örnek: an’ane, an’anevî, bid’at, cür’et, cür’etkâr, cüz’î, iz’an, kat’î, kat’iyen, kat’iyet, kıt’a, kur’a, Kur’an, mel’un, mes’ul, mes’uliyet, mes’ut, meş’ale, sun’î, sür’at, şer’î, vak’a.”

2. Alıntı olup da kesmesiz kullanılan bu yapıda kelimeler de vardır.

Örnek: defa, defetmek, heyet, menetmek, mesele, neşe, neşet, sanat…

3. Aşağıdaki kelimelere iyelik ekinin getirilmesi, aslında kelimenin sonunda bulunup da dilimizde eriyen gırtlak ünsüzünü ortaya çıkarır ve kesme işaretini gerektirir. (Bu kelimelerdeki ekler iyelik ekidir.)

Örnek: cem>cem’i, cüz>cüz’ü, kat>kat’ı, men>men’i, nev>nev’i, tab>tab’ı…



4. Sonunda gırtlak ünsüzü bulunan kelimeler iyelik ekini -ı, -i biçiminde alırlar. Bunlardan cami ve mâni kelimeleri camisi ve mânisi şeklinde de olabilir. Bunlar yalın hâlde kullanıldıklarında sonlarında tek ünlü vardır.

Örnek: bayi>bayii, cami>camii veya camisi, mâni>mânii veya mânisi,
memba>membaı, mısra>mısraı, sanayi>sanayii…

5. Bu kelimelere yönelme hâl eki getirildiğinde araya y sesi girebilir de girmeyebilir de. Her iki kullanış da doğrudur:

Örnek: bayiye, bayie; camiye; camie; membaya, membaa; mevzuya, mevzua, mısraya, mısraa…
bayiyi, bayii; camiyi; camii; membayı, membaı; mevzuyu, mevzuu, mısrayı, mısraı…

6. Bazı Arapça kelimelerde kısa ünlüden sonra gelen gırtlak ünsüzü dilimizde kaybedilerek ondan önceki ünlü uzun okunur.

Örnek: dava, mamur, mana, memur, resen, tamim, tecil, tediye, tehir, telif, tesir…

Yazım Kuralları sayfasına dön! «|