24 Oğuz Boyu / Türk Boyları
Soyumuz, Oğuz Han‘dan gelmektedir. Atamız Oğuz Han’ın “Gün Han, Ay Han, Yıldız Han, Gök Han, Dağ Han, Deniz Han” adlarında 6 (altı) tane oğlu vardır. Oğuz Han‘ın her oğlunun da dört tane oğlu vardır. İşte Atamız Oğuz Han’ın altı oğlundan olan 24 tane torunu, bugünkü “24 Oğuz Boyu“nu meydana getirmiştir. Bütün dünyaya yayılan Oğuzlar, bu 24 boya dayanmaktadır.
Aşağıda bu boy adları hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir:
Boz-Oklar: Dış Oğuzlar da denip, Sağ kolu teşkil ederler. |
1. Gün-Alp/Gün-Han: Sembolü şâhin. Oğulları: a) Kayıg/Kayı-Han: “Sağlam, berk” anlamındadır. Üç kıta ve yedi denize altı yüz yıldan fazla hâkim olan Osmanlı sülâlesi bu boydandır. Kayı Boyundan Ertuğrul Gâzi ve her biri birer müstesnâ şahsiyete sâhip, çoğu dâhî, cihangir, kumandan, şâir ve sanatkâr olan Osmanlı sultanları, Kayı Han neslinin kıymetini göstermeye kâfidir. b) Bayat: “Devletli, nîmeti bol” anlamındadır. Maraş ve çevresine hâkim olan Dulkadiroğulları, İran’da Kaçarlar, Horasan’da Kara Bayatlar, Maku ve Doğubeyazıt hanları, Kerkük Türkmenlerinin çoğu, bu boydandır. Dede Korkut kitabını 1480’de Hicaz’da yazan Tebrizli Hasan ve meşhûr şâir Fuzûlî bu boydandır. c) Alka-Bölük/Alka-Evli: “Nereye varsa başarı gösterir” anlamındadır. Türkiye ve Âzerbaycan’daki Alaca, Alacalılar adı taşıyan yerler bu boyun hatırasıdır. d) Kara-Bölük/Kara-Evli: “Kara otağlı (çadırlı)” anlamındadır. Karalar ve karalı gibi coğrafî yer adları bunlardan kalmadır. |
2. Ay-Alp/Ay-Han: Sembolü kartal. Oğulları: a) Yazgur/Yazır: “Çok ülkeye hâkim” anlamındadır. Ab-Yabgu devrindeki Yenibent Yabguları, Batı Türkistan’daki Cend Emirleri, Kara-Daş denilen Horasan Yazırları, Ahıska’dan aşağı Kür boyundaki Azgur-Et (Azgur Yurdu) Kalesi, Kürmanç Kürtlerinin Azan Boyu, Toroslardaki Gündüzoğulları Hanedanı bu boydandır. b) Tokar/Töker/Döğer: “Dürüp toplar” anlamındadır. Yenikentli Vezir Ayıdur, Harput-Diyarbakır-Mardin hâkimleri, Artuklular, Sincar-Siverek, Suruç arasında hâkim eski Caber Beyleri, Memluklar devrinde Halep Döğeriyle Hama Döğerleri, bugünkü Mardin-Urfa arasında yirmi dört oymaklı Kürt Döğerleri, Hazar Denizi doğusundaki Saka Boyu Takharlar; Şavşat’taki Ören kale, To-Kharis ve Malatya’nın Tokharis bucağı, Dağıstan’daki Digor ve Kars ve Arpaçay sağındaki Digor kazası bu boydan hatıradır. c) Totırka/Dodurga/Dödürge: “Ülke almak ve hanlık yapmak” anlamındadır. Sivas doğusundaki Tödürgeler bu boydandır. d) Yaparlı: “Misk kokulu” anlamındadır. Zaza Çarekliler ve misk ticareti yapan Yaparı Oymağı bu boydandır. Yaparı Oymağının Akkoyunlu ve Giraylı camilerinin mihrap duvar harcına bu güzel ıtriyattan kattıklarından hâlâ hoş kokmaktadır. Diyarbakır ve Kırım’da hatıraları vardır. |
3. Yıldız-Alp/Yıldız Han: Sembolü tavşancıl. Oğulları: a) Avşar/Afşar: “Çevik ve vahşî hayvan avına hevesli” anlamındadır. Hazistan Beyleri, Konya’daki Karamanoğulları, İran’daki Avşarlı Nâdir Şah ve hanedanı, Ürmiye ve Horasan Afşarları bu boydandır. b) Kızık: “Yasakta pek ciddi ve kuvvetli” anlamındadır. Gaziantep, Halep ve Ankara çevresindeki Kızıklar, Doğu Gürcistan’da ve Şirvan batısındaki ovaya Kızık adını verenler bu boydandır. c) Beğdili: “Ulular gibi aziz” anlamındadır. Harezmşahlar, Bozok/Yozgat-Raka/Halep çevresindeki Beğdililer, Kürmanç Badılları bu boydandır. d) Karkın/Kargın: “Taşkın ve doyurucu” anlamındadır. Akkoyunlu-Dulkadiroğlu ve Halep-Hatay bölgesindeki Kargunlar, Doğu Anadolu ve Âzerbaycan’daki ilkbaharda eriyen karların suları ile kopan sel ve su kabarmasına da Kargın/Korkhun denilmesi bu boyun adındandır. |
Üç-Oklar: İç Oğuzlar da denilip, sol kolu teşkil ederler. |
1. Gök-Alp/Gök Han: Sembolü sungur. Oğulları: a) Bayundur/Bayındır: “Her zaman nîmetle dolu yer” anlamındadır. Akkoyunlular sülâlesi, İzmir’den Âzerbaycan’daki Gence’ye kadar Bayındır adlı yerler bu boydan gelir. b) Beçene/Beçenek/Peçenek: “İyi çalışkan, gayretli” anlamındadır. Karadeniz kuzeyi ile Balkan Yarımadasına göçen ve 1071 Malazgirt ile 1176 Miryokefalon Meydan Muhârebelerinde Bizanslılardan ayrılarak Selçuklular safına geçen Peçenekler, Dicle Kürmançlarının iki ana kolundan güneydeki Beçene Kolu, Ankara-Çukurova Halep bölgelerindeki Türkmen oymaklarından Peçenekler bu boydandır. c) Çavuldur/Çavındır: “Ünlü, şerefli, cavlı” anlamındadır. Türkmenistan’da Mangışlak Çavuldurları, Çorum çevresindeki Çavuldur ve Anadolu’daki Çavdar Türkmen oymakları, Erzurum ve çevresindeki Çoğundur adlı köyler bu boyun adından gelmektedir. d) Çepni: “Düşmanı nerede görse savaşıp hemen çarpan, vuran ve hızlı savaşan” anlamındadır. Rize-Sinop arasındaki çok usta demirci Çepniler ve Çebiler, Kırşehir, Manisa-Balıkesir çevresindeki ve Kars ile Van bölgelerinde Türkmen Oymağı Çepniler bulunmaktadır. |
2. Dağ-Alp/Dağ Han: Sembolü uçkuş. Oğulları: a) Salgur/Salur: “Vardığı yerde kılıç ve çomağı ile iş görür” anlamındadır. Kars ve Erzurum hâkimi Salur Kazan Han Sülâlesi, Sivas-Kayseri hükümdarı âlim ve şair Kadı Burhâneddin Ahmed ve Devleti, Fars Atabegleri, Salgurlular, Horasan’daki Teke-Yomurt ve Sarık adlı Türkmenlerin çoğu bu boydandır. b) Eymür/Imır/İmir: “Pek iyi ve zengin” anlamındadır. Akkoyunlu, Dulkadirli ve Halep Türkmenleri içindeki Eymürlü/İmirlü oymakları, Çıldır ve Tiflis’teki iyi halıcı ve keçeci Terekeme Oymağı bu boydandır. c) Ala-Yontlup/Ala-Yundlu: “Alaca atlı, hayvanları iyi” anlamındadır. Yonca kelimesi bu boyun hatırasıdır. d) Yüregir/Üregir: “Daima iyi iş ve düzen kurucu” anlamındadır. Orta Toros ve Çukurova Üç-Oklu Türkmenlerinin çoğu, Adana’daki Ramazanoğulları bu boydandır. |
3. Deniz Alp/Deniz Han: Sembolü çakır. Oğulları: a) Iğdır/Yiğdir/İğdir: “Yiğitlik, büyüklük” anlamındadır. İçel’in Bozdoğanlı Oymağı, Anadolu’da yüzlerce yer adı bırakan İğdirler, İran’da büyük Kaşkay-Eli içindeki İğdirler ve Iğdır adı, bu boyun hâtırasıdır. b) Beğduz/Bügdüz/Böğdüz: “Herkese tevâzu gösterir ve hizmet eder anlamındadır. Dicle Kürtleri ilbeği olup, Hazret-i Peygamber’e elçi giden (622-623 yılları arasında Medîne’ye varan), Bogduz-Aman Hanedanı temsilcisi ve Kürmanç’ın iki ana kolundan Bokhlular/Botanlar, Yenikent-Yabgularından onuncu yüzyıldaki Şahmelik’in Atabegi Kuzulu, Halep Türkmenlerinden Büğdüzler bu boydandır. c) Yıva/Iva: “Derecesi hepsinden üstün” anlamındadır. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşâh (1072-1092) devrinde Suriye ve Filistin’i feth eden Atsız Beğ, 12. yüzyılda Hemedân batısında Cebel bölgesi hâkimleri Berçemeoğulları, Haçlıları Halep çevresinde yenen Yaruk Beg, Güney-Âzerbaycan’daki Kaçarlu-Yıva Oymağı bu boydandır. Ankara’da çok makbul yuva kavunu bu boyun yerleştiği ve adları ile anılan köylerde yetişir. d) Kınık: “Her yerde aziz, muhterem” anlamındadır. Büyük ve Anadolu Selçuklu devletleri, Orta Toroslardaki Üçoklu Türkmenler, Halep-Ankara ve Aydın’daki Kınık Oymakları bu boydandır. |
Oğuzlarla ilgili diğer bilgiler: Oğuzlar, Oğuz Boyu Bugün; Türkiye, Balkanlar, Azerbaycan, İran, Irak ve Türkmenistan’da yaşayan Türklerin ataları olan büyük bir Türk boyu. Oğuzlara, Türkmenler de denir.
Bu konudan daha iyi yararlanabilmeniz için, aşağıdaki başlıkları inceleyebilirsiniz: 1. Türklerin Ana Yurdu2. Türk Soyu – Türk Irkı3. Türk Adının Anlamı |
Oğuz kelimesinin türeyişiyle ilgili çeşitli fikirler ileri sürülmüştür. Kelimenin boy, kabile mânâsına gelen “Ok” ve çokluk eki olan “z”nin birleşmesinden “Ok-uz” (oklar, koylar) anlamında olduğu ileri sürüldüğü gibi, oyrat (haşarı, yaramaz) kelimesinin eş anlamlısı olduğunu iddiâ edenler de vardır. Ancak kelime, Anadolu ağızlarında “halim selim, ağırbaşlı” mânâlarına da kullanılmaktadır. Arap kaynaklarında ise “guz” veya “uz” şeklinde geçmektedir.
İlk zamanlar Üçok ve Bozok adlarıyla iki ana kola ayrılmış olan Oğuzlar, daha sonraki devirlerde, Dokuz Oğuz, Altı Oğuz, Üç Oğuz adlarında boylara da ayrıldılar. Oğuzlar, yirmi dört boydan meydana gelmişti. Bunlardan on ikisi Bozok, on ikisi Üçok koluna bağlıydı. Tarihçiler, hazırladıkları cetvellerde Oğuz boylarının adlarını, sembollerini ve ongunlarını (armalarını) göstermişlerdir. Buna göre, Bozoklar; Kayı, Bayat, Alka Evli, Kara Evli, Yazır, Dodurga, Döğer, Yaparlu, Afşar, Begdili, Kızık, Kargın; Üçoklar ise; Bayındır, Peçenek, Çavuldur, Çepnî, Salur, Eymur, Ala Yundlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva, Kınık boylarına ayrılmışlardı. Bugün Türkiye’de yirmi dört Oğuz boyuna ait işaret ve yer adlarına çok rastlanmaktadır.
Oğuz adına ilk defa Yenisey Kitabelerinde rastlanmaktadır. Barlık Irmağı yöresinde bulunan bu kitabelerde; “Altı Oğuz budunda” sözü yer almaktadır. Öz Yiğen Alp Turan adlı bir beye ait olan bu kitabelerin yazıldığı devirde, Oğuzlar, Göktürkler’in hakimiyeti altında altı boy hâlinde Barlık Irmağı kıyılarında yaşamakta idiler.
BENZER KONULAR
Bu Yazıya 35 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: 24 Oğuz Boyu / Türk Boyları
- Yazının Bölümü: 24 Oğuz Boyu
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: 24, 24 Oğuz Boyu, 24 Oğuz Türk Boyu, 24 Türk Boyu, Alayuntu, Alayuntu Boyu, Alkaevli, Alkaevli Boyu, Avşar, Avşar Boyu, Ayhan, Ayhan Boyu, Bayat, Bayat Boyu, Bayındır, Bayındır Boyu, Beğdili, Beğdili Boyu, Bozok Boyu, Bozoklar, Büğdüz, Büğdüz Boyu, Çavuldur, Çavuldur Boyu, Çepni, Çepni Boyu, Dağhan, Dağhan Boyu, Denizhan, Denizhan Boyu, Dodurga, Dodurga Boyu, Döğer, Döğer Boyu, Eymür, Eymür Boyu, Gökhan, Gökhan Boyu, Günhan, Günhan Boyu, İğdir, İğdir Boyu, Karaevli, Karaevli Boyu, Karkın, Karkın Boyu, Kayı, Kayı Boyu, Kınık, Kınık Boyu, Kızık, Kızık Boyu, Oguz, Oğuz Ata, Oğuz Boyları, Oğuz Boyu, Oğuz Han, Oğuz Han Boyları, Pecenek, Peçenek Boyu, Salur, Salur Boyu, Türk Boyları, Türk Boyları Hangileri, Türk Boyları Haritası, Türk Boyları İsimleri, Türk Boyları Nelerdir, Türk Boyları Şeması, Türk Boyları Soy Ağacı, Türk Boylarının Anlamları, Türk Kavimleri, Türkçe Türk Boyları, Üçok Boyu, Üçoklar, Üregir, Yaparlı, Yaparlı Boyu, Yazır, Yazır Boyu, Yıldızhan, Yıldızhan Boyu, Yıva, Yıva Boyu, Yüreğir, Yüreğir Boyu
- Rastgele 10 Yazı:
Merhaba. Ben Adana ilinin Ceyhan ilçesin Köyü olan Tumluluyum. Hangi Türk boyundan olduğumu nasıl ögrenirim?
Bende karakeçili yörüğüyüm. Osmanlıyı tabiki karakeçililer kurdu. Kayı boyu kimler sanıyorsunuz siz?
Ben Afyonkarahisar merkez Kışlacık köyünde doğdum uzun süredir soyumu araştırdım ama sonuç alamadım. Nasıl yardımcı olursunuz?
Ben aslen kayserinin yahyalı ilçesine bağlıyım yani dedem, dedemin dedesi yahyalıda doğmuş yaşamaışlar, şimdi adana da yaşıyorum, bildiğim kadarıyla yahyalıyıda anadoluya ilk giren Türk komutanlardan Seydi Ali ve Yahya Ali kurmuşlar, ayrıca fiziksel özellikleri; beyaz tenliyim, sarışınım, renkli gözlüyüm ama babam esmer, dedem de benim gibi renkli gözlüymüş acaba hangi Türk boyuna mensup oluyorum kıpçak mı, avşar mı, çepni mi? LÜTFEN YARDIMCI OLUN.
Selam ben oğuzlarin eymür boyundan gelen terekeme Türküyum bu boylar tanıtmak lazim.
Ben Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinin Alembey köyündenim.Okuduklarıma göre Alembey köyü Avşar köyü imiş. Bu durumun doğruluğunu merak ediyorum. Daha kapsamlı bilgi verir misiniz?
Bu konuda ayrıntılı bilgiyi, Yusuf Halaçoğlu’nun “Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar” adlı çalışmasından yararlanarak edinebilirsiniz. Avşar Türkleri ve Kahramanmaraş/Elbistan yöresindeki Türk aşiretleri hakkında en sağlam ve ayrıntılı bilgi kitapta mevcut olmalı.
O zaman neden Osmanlı aslını reddederek kendini Karakeçili olarak adlandırmıştır?
Merak ettiğim ve kesinliğe kavuşmasını istediğim bir sorum var, yardımcı olursanız çok sevinirim :)
Selanik göçmenlerinin soyunun Karamanoğulları Beyliği’ne dayandığı doğru mu? Bu bilgiyi pek çok yerde gördüm ama nedense tam olarak güvenemiyorum. Selanik göçmenlerinin Türkmen oldukları kesin, ama Karamanoğulları kısmı biraz şüpheli gibi…
Ben de bir Selanik göçmeniyim :)
Yalnızca Selanik değil, Makedonya ve Bulgaristan gibi Balkan göçmenlerinin çoğu Karamanoğlu Beyliği’nin Avşar boyuna mensup Türkmen halkından oluşmaktadır. Karamanoğlu, Anadolu’da Osmanlı Beyliği’nden önce en güçlü beylikti. Osmanlı kurulduktan sonra kendisine tek rakip olarak, Selçuklu geleneğini sürdüren Karamanoğlu Beyliği’ni görüyordu. Bu nedenle onları ortadan kaldıracak gücü yakalamayı bekliyordu.
Osmanlı yeterli güce ulaştığını düşündüğünde Karamanoğlu Beyliği’nin yaşamına son verdi ve beyliğin yöneticilerini, ileri gelen fikir adamlarını ve isyan etme potansiyeline sahip bazı ailelerini önce Anadolu’nun bir kısmına, daha sonra ise Balkan ülkelerine yerleştirmiştir. İşte sizin kökeninizin dayandığı Selanik Türkleri’nin tarihi, Karamanoğulları Beyliği’nin son bulması ile başlar.
Ayrıca Karamanoğulları Beyliği halkının kendine özgü bazı özellikleri vardır. Bunlar Toros Dağları’na yakın yerlerde, göçebe olarak yaşamını sürdüren Yörüklerdir. Hiçbir şekilde otoriteye baş eğmeyen, isyankar bir tutumları vardır. Bunların yanı sıra, uzun süre Orta Asya Şaman geleneğini ve inançlarını sürdürmüşlerdir. Bu nedenle Osmanlı Devleti için Karamanoğulları hep bir tehlike olarak görülmüştür.
Fatih’in ölümünden sonra oğlu II. Bayezid ve Cem Sultan arasında taht kavgası başlayınca, Cem Sultan yenik düşmüştür. Bunun üzerine Anadolu’da abisine karşı bir isyan başlatmak için Karamanoğulları soyundan gelen ahalinin desteğini almak istemiştir. Bu olay, buradaki Türklerin Balkan ülkelerine kesin olarak iskan edilmesinde çok etkili olmuştur.
Konya / Karaman bölgesindeki Hristiyan Türklerin Yunanistan ile mübadele edilmesi gibi bazı olaylar da bu bölgeler arasında göç dalgası yaratmıştır. Ulu Önder Atatürk’ün soyu da bu coğrafyadan geldiğinden, Atatürk’ün de anne tarafının Karaman Türkmenlerinden olduğu düşünülmektedir.
Aklınıza takılan başka bir soru varsa, bildiklerimi paylaşabilirim. :)
Zamanınızı ayırıp cevap verdiğiniz için çok teşekkür ederim. Anlattıklarınızı biliyorum, ama bir yerde okuduğum bir yazı kafamı karıştırmıştı. Yazıda (Selanik göçmeni olduğum için Selanik üzerinden konuşuyorum) Sarışaban-Drama bölgesinin (biz Drama’dan göç etmişiz)büyük çoğunlukla Sünni inanışa sahip olduğundan dolayı Bahai-Bektaşi çizgisinden beslenen Avşarlar’dan çok Kayı Türkmenleri gibi diğer boylardan olabileceği yazıyordu. Öte yandan sizin de dediğiniz gibi çoğu yerde Balkan Türkmenlerinin Karamanoğulları’ndan olduğu yazıyor. Çoğunluğa karşı aksini iddia eden bir yazı… :D
Selanik göçmenleri, bizim gibi karaman’da yaşayan ama aslı karakeçili yörüklerinin bir bölümünün feth edilen selanik’i Türkleştirme politikası neticesinde göç ettirilenlerdir. Tıpkı rahmetli Gazi Mustafa Kemal Atatürk gibi…
Büyük hun devletini oluşturan Türk boyları akrabaymıydılar yoksa kafkasları gibi ayrı milletlerden mi oluşuyordu. Beni bir aydılatırsa cok sevinirim?
Hun Devleti’ni kuran ve yöneten topluluklar hep TÜRK’tür. İçerisinde Macar ve Moğol gibi Türk kökenli başka topluluklar da bulunmakla birlikte, Kafkas, İran veya Cermen kavimleri de bulunmaktadır. Bu nedenle bu devlete Hun İmparatorluğu da denilmektedir. Çünkü imparatorluk, çok uluslu devletlere denilir. O hâlde Hun İmparatorluğu’nun temel kurucuları, yöneticileri, ordusu falan hep TÜRKlerden oluşmakla birlikte, onlara bağlı olarak yaşayan bazı Fars (İran), Kafkas veya Cermen toplulukları da bulunmaktadır diyebiliriz.
Kafamı kurcalayan bir konu var açıklığa kavuşturursanız sevinirim osmanlı hanedanının oğuzların kayı boyundan geldiği biliniyor fakat soy ağacında osmanbey den geriyedoğru gidildiğinde kınık boyundan geldikleri görülüyor yani osmanbey, babası ertuğrukgazi, babası süleyman şah, babası kayaalp, babası 2.süleyman şah, babası 2.kılıç arslan, babası 1.rükneddin mesud, babası 2.kılıç arslan, babası kutalmışoğlu süleyman şah, babası kutalmış bey, babası arslan yabgu, babası Selçuk bey (selçuklu imp. kurucusu) babası dukak. Yani selçuklularda kınık boyundan geliyor.