Türkçe Dersi Tübitak Proje Örnekleri
Tarih: 7 Aralık 2015 | Bölüm: Türkçe | Yorumlar: 17 Yorum var.
Tübitak’ın desteklediği bilim fuarlarına Türkçe dersinden proje örneklerine, bu fuarlarda hazırlanacak projelerin nasıl özellikler taşıması gerektiğine değinmeye çalışacağım. Her yıl, Tübitak ilköğretim okullarında ve liselerde bilim fuarları açılması için destekte bulunuyor. Bu fuarlarda sosyal alanlardan proje hazırlanabildiği gibi, bilimsel nitelik taşıyan projeler de sunulmaktadır.
Türkçe dersinden proje hazırlamak zor kabul edilir genellikle. Çünkü fen veya matematik gibi derslerin bilimsel konularında proje hazırlamak için konu alanı daha geniştir ve materyal tasarlamaya uygundur. Sosyal bilimlerde ise konu alanı hem dar hem de materyal geliştirmeye elverişsizdir. Bunun için Türkçe öğretmenleri proje hazırlanırken konu seçmekte zorlanırlar. Aslında bir şeyi gözden kaçırdığımız için bu ön yargı vardır.
Tübitak projelerinde amaç, öğrencilerin öğrendiklerini bir maket veya materyal üzerinde göstermesi değildir. Hazırlanan projelerin çoğu, bir konuyu daha somut hâle getirme gibi bir işlev üstlense de, aslında asıl amaç günlük hayatta karşılaştığımız veya bilimsel temelde ortaya attığımız sorunların çözümüne çalışmaktır. Türkçe dersinde bu tür projeler geliştirilebilir mi? Bu açıdan ele alındığı zaman rahatlıkla proje geliştirebiliriz.
Türkçe Dersine Nasıl Çalışılır?
Tarih: 4 Aralık 2015 | Bölüm: Türkçe | Yorumlar: Yorum yok.
İlköğretim ve lise öğrencilerinin Türkçe dersi çalışma yöntemleri veya yaklaşımları birbirinden farklı olmakla birlikte, genellikle “Türkçe kolay bir derstir. Konuşmayı, okuyup yazmayı bilen her insan Türkçe dersini az çok başarır.” gibi bir ön yargı ile çevrelenmiştir. Hâlbuki Türkçe, diğer bütün dersleri etkileyen en temel becerileri kapsar. Bununla birlikte, gerçekten çaba göstermeden başarmanın kolay olmadığı derslerden biridir.
Türkçe dersinin diğer derslerdeki başarımızı arttırma konusundaki önemine değinmeden, bu dersi gerçekten başarmanın altın kurallarını maddeler hâlinde sıralayarak açıklamaya çalışacağım:
1) İyi bir okur olmalısınız.
Okuyucu ve okur kavramları birbirinden farklıdır. Harfleri anlamlı seslere dönüştürerek yazılı metinleri anlayabilen insanlar okuyucudur. Okur ise okumayı bilen her insandan farklı olarak, okuma zevkleri olan, kısacık ömrüne daha çok kitap sığdırabilmek için sürekli okumaya çalışan, süreli yayınları takip eden, seçici ve etkin okuyucudur. Bizim öncelikli amacımız iyi bir okur olmaktır.
Ulama Nedir?
Tarih: 3 Aralık 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 3 Yorum var.
Şiirde ulama ne demektir, nasıl bulunur ve örnekleri nasıldır bu yazımızda bulabilirsiniz. Aslında bir ses olayı olarak görünmese de, ses olayları başlığı altında ele alınan ulama şiirde art arda gelen kelimelerin hecelenmesi sırasında bazı hece veya harflerin kelimeler arasında aktarılması esasına dayanmaktadır.
Daha açıklayıcı bir biçimde tanımlayacak olursak, “ünsüzle biten bir kelimeden sonra ünlüyle başlayan bir kelime geldiğinde, birinci kelimeyle ikinci kelimeyi birbirine bağlayarak / birlikte okuma olayına” ulama denilmektedir. Ulama, yazıda gösterilmeyen bir ses olayıdır. Çünkü konuşurken, sözcükleri okurken ulama olup olmadığı ortaya çıkar.
Bir cümlede ulama olup olmadığını anlamak için, ünsüzle biten kelimeler aranır. Ünsüzle biten kelimelerden sonra ünlü ile başlayan bir kelime geliyorsa, burada ulama vardır denilir. Örneğin, “Şu yüce dağların karı eridi, sel oldu gidelim bizim ellere.” cümlesinde ünsüzle biten kelimelerden sonra ünlü ile başlayan sadece iki kelime var. Arka arkaya gelen “sel oldu, bizim ellere” kelimelerinde ulama vardır. Burada ulama olduğu, hecelenirken “se-lol-du, bi-zi-mel-le-re” şeklinde kelimelerin birleşmesinden de anlaşılabilir.
Ön Yargı Cümleleri
Tarih: 2 Aralık 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 1 Yorum var.
Bir kişiyle veya olayla ilgili önceden olumlu veya olumsuz karar vermeye ön yargı denir. Ön yargının diğer adı peşin hükümlü olmaktır. Bazen bazı olay veya durumlar hakkında, kendi izlenim, sezgi, bilgi, duygu veya düşüncelerimize dayanarak ileriye dönük kestirmelerde bulunuruz. Henüz olayların başında, onların sonucunda nelerin gerçekleşeceğine dair beklentilerimizi yansıtan cümleler kurarız. Bunlar olumlu veya olumsuz olabilir. İşte bu sözlere ön yargı cümleleri denir.
“Yeni ürettiğimiz araba çok satacak.” cümlesinde araba daha piyasaya çıkmamıştır, tüketicilerin buna ne kadar ilgi göstereceğini bilmek mümkün değildir; fakat üretici ön yargılı davranarak çok satacağını ifade etmektedir. Aynı şekilde “Kitabını titizlikle inceledim ve çok satanlar listesine gireceğinden hiç kuşkum yok.” cümlesinde kitabın çok satanlar listesine girmesi henüz gerçekleşmemiş bir olaydır. Belki de hiçbir zaman gerçekleşmeyecektir. Fakat sözün sahibi kendi izlenimlerine dayanarak böyle bir kestirme yapmış ve ön yargılı davranmıştır.
Örnek: – Biliyorum beni hiç sevmiyorsunuz.
– Sanatçının son şarkısı rekorlar kıracak.
– Dergiyi şöyle bir inceledim ve gerçekten önümüzdeki sayılarda harika yazılar olacağına kanaat getirdim.
– Sen sınavdan 90 al, ben kafamı keserim!
– Eminim bu haber gündeme bomba gibi düşecek.
– Onun suçlu olduğuna adım gibi eminim.
– Son filminin de tutmayacağı apaçık ortada.
– Serhat’ın bir baltaya sap olmayacağı en başından belliydi.
– Müdür bizi görür görmez bağırıp çağıracak.