Zarf Tümleci
Tarih: 19 Eylül 2011 | Bölüm: Cümlenin Öğeleri | Yorumlar: 1 Yorum var.
Bir işin, oluşun veya hareketin yapıldığı zamanı, durumu veya hareketin taşıdığı şartları, hareketin nedenini, nasıl yapıldığım bildiren isim türü kelimeler zarf tümleci olarak adlandırılır. Cümlede yükleme/ fiile en yakın unsurlardandır.
Seni yıllarca bekledim, (zaman) Sporcu hızlı koşuyordu, (durum) Elindeki silahı yavaşça vere bıraktı, (tarz) İyi çalışmadığından sınıfta kaldın, (neden) Öğrenci koşarak sınıfa girdi, (tarz)
Yüklemin zamanını, durumunu, miktarını, yönünü, koşulunu vb. bildiren öğelerdir. Bunların her biri değişik bir soruyla bulunur.
“Hava kararmadan köye inmeliyiz.” cümlesindeki altı çizili zarf “ne zaman”; “Dosta düşmana muhtaç olmadan yaşamalıyız.” cümlesinde altı çizili zarf “nasıl”; “Aldığı notlar şaşılacak kadar yüksekti.” cümlesindeki altı çizili zarf “ne kadar”; “Tek bir söz bile söylemeden içeri girdi.” cümlesindeki altı çizili zarf “nereye”; “Zamanımız kalırsa bir örnek daha çözeriz.” cümlesindeki altı çizili zarf “hangi takdirde” sorularına cevap vermişlerdir. Yükleme sorulan bu sorulara cevap veren öğeler daima zarftır. Ancak burada “nereye” sorusuna dikkat etmeliyiz. Dolaylı tümleç konusunda da söylemiştik, bu soru dolaylı tümleci de buldurur. Ancak cevabın da aynı eki alması gerekir. Örnekteki “içeri” sözü ise bu eki almamıştır. Bu özelliği, yani hal eki almadan yön bildirme özelliğini yer-yön zarfları gösterir.