Pekiştirme Nedir?
Tarih: 30 Ocak 2024 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: Yorum yok.
Türkçede anlatımı güçlendirmek için pekiştirmelerden yararlanılır. Her dilde olduğu gibi, dilimizde de cümledeki ifadeyi daha etkili kılmak, sanatlı hâle getirmek veya anlatımın gücünü arttırmak amacıyla pekiştirmeler kullanılır. Pekiştirme kelimesinin sözlük anlamı “sertleştirmek, katılaştırmak” olsa da, anlatımı güçlendirilmiş sözcük anlamında Türkçede bir terim olarak da bu kavramdan yararlanılmaktadır.
Cümlede bir kelimenin vurgusunu arttırmanın yolu, o kelimeyi yükleme yaklaştırmaktır çünkü Türkçenin söz diziminde yüklem en önemli ögedir ve kurallı cümlelerde sonda bulunur. Bu nedenle hem konuşma hem de yazma dilinde bir kelimenin cümledeki anlamını öne çıkarabilmek amacıyla cümle vurgusundan yararlanırız. Fakat bazen bir kelimeyi, cümlenin herhangi bir yerinde daha güçlü bir hâle getirmek isteyebiliriz. Bu durumda pekiştirmelerden yararlanmamız gerekir.
Türkçede pekiştirme isim, sıfat veya zarf gibi sözcük türlerinde yapılabilmektedir. Sözcüklerin pekiştirilmesi, o kelimelerin anlatımda daha etkili olmasını, kelimenin daha güçlü bir anlamı karşılamasını sağlar. Örneğin “taze” kelimesi tek başına kullanıldığında “taze balık” örneğindeki gibi sadece sözlük anlamını karşılar. Kişi bu kelimede küçücük bir değişiklik yaparak, anlatımını güçlendirebilir ve “taptaze balık” dediğinde, karşıdaki kişi balıkların çok taze olduğunu, hiçbir bayatlık belirtisi göstermediğini, çok az bir süre önce yakalandığını vs. anlar. İşte bu, pekiştirmenin gücü sayesinde olur.
Pekiştirmeli Sözcüklerin Yazımı
Tarih: 25 Temmuz 2012 | Bölüm: Yazım Kuralları | Yorumlar: 9 Yorum var.
1. Pekiştirmeli sıfatlarda pekiştirici hece bitişik yazılır:
Örnek: apaçık, büsbütün, çepeçevre, çırılçıplak, düm¬düz, düpedüz, gömgök, güpegündüz, kapkara, kupkuru, paramparça, sapasağlam, sapsarı, sırılsıklam, sipsivri, yemyeşil…
2. Pekiştirme sıfatları ve zarfları bitişik yazılır:
Örnek: dümdüz, sapsarı, mosmor, kapkara, apaçık, tertemiz, çepeçevre, sapasağlam, darmadağınık, yapayalnız, çırılçıplak, çepeçevre