Dil Bilgisi Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar
Tarih: 24 Ekim 2016 | Bölüm: Türkçe | Yorumlar: Yorum yok.
Türkçe, dil bilgisel açıdan çok düzenli ve güçlü bir yapıya sahiptir. Max Müller Türk dil bilgisinin bu eşsiz gücünü “Türkçenin bir dilbilgisi kitabını okumak, bu dili öğrenmek niyetinde olmayanlar için bile gerçek bir zevktir. Türlü dilbilgisel biçimlerin belirtilmesindeki ustalık, ad ve fiil çekimi sistemindeki düzenlilik ve bütün dil yapısındaki saydamlık ve kolayca anlaşılabilme yeteneği, insan zekâsının dil aracıyla beliren üstün gücünü kavrayabilenlerde hayranlık uyandırır… Türk dilinde her şey saydamdır, açıktır. Dilin iç ve dış yapısı, billur bir arı kovanı yapısını seyrediyormuşuz gibi ortadadır… Türk dili, seçkin bir bilginler kurulunun uzun bir çalışma ve oylaşmasıyla yapılmış sayılacak düzgünlüktedir.” sözleriyle anlatmaktadır.
Türk dili, matematiksel duyarlılık olarak bile kabul edilebilecek böylesine güçlü bir yapıya sahip olduğu için, Türkçe dil bilgisi öğretiminin diğer dillere göre daha kolay olması gerekmektedir. Ayrıca Türkçenin sondan eklemeli bir dil olması da, sözcük türetme mantığının kavranması açısından önemlidir. Sözcüklerin oluşum esaslarındaki açıklık ve oldukça karışık ifadeleri bile basit sıralı – bağlı cümle yapılarıyla ifade edebilme gücü, Türkçe dil bilgisi öğretimini kolaylaştırmaktadır. Gramer, her ne kadar kurallar bütünü olarak kabul edilse de, dili ayakta tutan bir sistemdir ve dili koruma özelliği taşımaktadır. Bu anlamda Türkçenin düzenli ve ciddi bir dil bilgisi mantığı vardır.
Kelime (Sözcük) Grupları
Tarih: 19 Eylül 2011 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 8 Yorum var.
Cümleler çoğu zaman tek kelimelik öğelerden değil, bir araya gelmiş daha büyük kelime gruplarından oluşur. Kelime grupları birden çok kelimenin, cümle içinde tek işlevle kullanılacak şekilde bir araya gelmesiyle oluşurlar. Cümlede tek bir öge olarak işlev gördükleri gibi eklenme açısından da tek kelime gibi işlem görürler; yani kelime grubunu cümle içerisindeki başka öğelere bağlayan çekim ekleri grubun son öğesine getirilir: “üç odalı, küçücük, bahçeli bir ev-de, okul çıkışı-n-da gibi.”
Bir kelime grubu başka bir kelime grubu içerisinde de yer alabilir: “bu ders kitabının /dil bilgisi /bölümleri.”
Kelime grupları konusunda çok farklı sınıflandırmalar yapılmıştır. Bu kitabın amacı açısından kelime gruplarını tamlayan ilişkisi bulunan veya bulunmayan üzere kabaca iki gruba ayırmak yeterli olacaktır. Cümlede yan yana bulunan kelimelerin bir grup oluşturup oluşturmadığını anlamanın bir yolu cümledeki öge dizilişini değiştirmektir. Değiştirme sırasında birlikte hareket eden kelimeler bir grup oluşturuyor demektir:
“Bu ciltte /yararlanılan kaynaklar / kitabın sonunda / verilmiştir.“
Yukarıdaki cümlede üç kelime grubu vardır. Bu cümleyi öğelerinin yerini değiştirerek farklı biçimlerde söyleyebiliriz:
Yararlanılan kaynaklar bu ciltte kitabın sonunda verilmiştir.
Kitabın sonunda bu ciltte yararlanılan kaynaklar verilmiştir.
Bu ciltte kitabın sonunda yararlanılan kaynaklar verilmiştir.
Dil Bilgisi (Biçim Bilgisi)
Tarih: 16 Eylül 2011 | Bölüm: Dilbilim | Yorumlar: 4 Yorum var.
Kelimelerin anlamlan ve biçimleri arasında sistemli bir düzenlilik göze çarpar. Dilbilimin önemli bir kolu olan biçim bilgisi kelimelerin bu düzenli biçimlerini ve kelimelerin iç yapılannı inceler. Diğer bir ifade ile biçim bilgisi kelimelerin iç yapılarıyla, sözlükbirimlerin (lexem) biçimleriyle ve kelime yapımıyla ilgilenir.
Dili oluşturan katmanlar birbiriyle ilişkili hiyerarşik dilbilimsel seviyelerden meydana gelir. En altta seslerle ilgilenen ses bilgisi (fonoloji) yer alır. Ses bilgisi seviyesinden sonra kelime yapısıyla ilgilenen biçim bilgisi gelir. Biçim bilgisinin üzerinde cümleyle ilgilenen söz dizimi ve en üst seviyede ise kelimelerin anlamlarıyla ilgilenen anlambilim vardır.
Dil bilgisi konulan özellikle Türkçe gibi ekli dillerde birbirleriyle bağlantılıdır. Genel anlamda biçim bilgisi, biçimbirimlerin kelimelere geliş kurallarını, söz dizimi ise kelimelerin birbirleriyle olan ilişkilerini inceler. Ses bilgisi de kelimelerin söyleniş kurallarıyla ilgilenir. Dil bilgisinin bu çalışma alanlarını birbirinden ayırmak neredeyse mümkün değildir. Örneğin çocuk kelimesine +DA biçimbirimini eklediğimizde biçim bilimi ile ses bilgisinin etkileşimini görürüz. Çocuk sözcüğüne eklenen +DA ekindeki ötümlü veya ötümsüz ünsüzün seçimi sözcüğün sonundaki ünsüzün niteliği ile ilgilidir. Diğer taraftan fiile eklenen küçük bir ek cümlenin unsurlarında büyük değişiklikler meydana getirebilir. Çocuk güldü gibi bir cümleye ettirgenlik eki getirdiğimizde Ali çocuğu güldürdü gibi bir cümle elde ederiz. Böyle bir durum, biçim bilgisi ile söz diziminin etkileşimini açıkça gösterir.