Gılgamış Destanı / Dünya Destanları
Tarih: 8 Ekim 2011 | Bölüm: Destan | Yorumlar: 2 Yorum var.
Ölümsüzlüğü arayan bir kralın öyküsüdür. Destana konu olan kral Gılgamış İÖ 3000 yıllarının ilk yarısında Mezopotamya’daki Uruk kentinde hüküm sürmüştür. Ölümsüzlüğün ve bilginin peşindeki insanı yücelterek anlatan Gılgamış Destanı, günümüze kalabilmiş, bilinen en eski destandır.
Gılgamış Destanı, Akat ve Sümer dillerinde yazılmış tabletlerden derlenmiştir. Bunlardan günümüze 12 tablet kalabilmiştir. Ama bu tabletler eksik olduğu için destan metninin bütünü elde edilememiştir. 1855’te Ninova’da yapılan kazılarda, Asur Kralı Asurbanipal’in bulunan bu tabletlere daha sonra Türk-İran sınırında ve Irak’taki Nippur kenti kazılarında bulunan tabletler eklenmiştir. Ayrıca Türkiye’de Sultan Tepe ve Boğazköy’de yapılan kazılarda da destanını bazı bulunmuşsa da henüz tümü gün ışığına çıkarılmamıştır.
Bu tabletlerdeki metne göre destan, Gılgamış‘ın özelliklerini övgüyle anlatarak başlar. Yarı insan, yarı tanrı olan Gılgamış karada ve denizde olan biten her şeyi bilen başarılı bir yapı ustası ve yenilmez bir savaşçıdır. Destanının, öbür bölümlerinde Gılgamış’ın başından geçen serüvenler anlatılır. İlk serüven Gılgamış ile Gök tanrısı Anu arasında geçer. Halkına acımasız davrandığı için Gılgamış’a öfkelenen Anu, onu öldürmek için vahşi bir hayvan olan Enkidu’yu üzerine salar. Enkidu ile Gılgamış arasındaki savaşta Gılgamış üstün gelir. Daha sonra Enkidu Gılgamış’ın en yakın dostu ve yardımcısı olur. Bunun ardından gelen serüven Gılgamış ile aşk tanrıçası İştar arasında yaşanır. İştar Gılgamış’a evlenme önerisinde bulunur. Gılgamış bunu red eder. Onuru kırılan İştar Gılgamış’ı öldürmek için yeryüzüne bir boğa gönderir. Gılgamış, Enkidu’nun da yardımıyla boğayı öldürür.
Dünya Destanları
Tarih: 8 Ekim 2011 | Bölüm: Destan | Yorumlar: 9 Yorum var.
Türk edebiyatında olduğu gibi, dünya edebiyatında da destanlar ilk edebî ürünlerden olmaları nedeniyle önem taşımaktadır. Destan türünün gelişimi, birçok batı edebiyatında ilk çağlara kadar uzanmaktadır. Destanlar sözlü kültüre, sözlü edebiyat dönemlerine ait oldukları için ne zaman, nerede ve öncelikle kimler tarafından çıkarıldıkları hakkında kesin bilgiler bulunmamaktadır. Bununla birlikte, dünyadaki birçok millete ait eski zaman destanları bulunmaktadır. Bu destanlardan bazıları aşağıda listelenmiştir.
Şinto (Japon Edebiyatı, Mahabbarata), Ramayana (Hint Edebiyatı), Şehname (İran Edebiyatı, Firdevsi), Gılgamış (Sümerler), Kalavela (Fin edebiyatı, Lönnrot), İlyada ve Odisseia (Eski Yunan edebiyatı, Homeros), Nibefungen (Alman Edebiyatı), Beovvulf (İngiliz Edebiyatı), İgor (Rus Edebiyatı), La Cid (İspanyol Edebiyatı), Chansen de Röland (Fransız Edebiyatı), Nibelungen (Alman Edebiyatı)…