Eş Sesli Kelimeler
Tarih: 20 Ağustos 2014 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 96 Yorum var.
Sesteş sözcükler olarak bildiğimiz eş sesli kelimeler, sözcükte anlam konu anlatımı içerisinde özellikle 5. sınıf öğrencileri tarafından karıştırılan bir konudur. Eş anlamlı ve zıt anlamlı kelimeler gibi anlaşılması ve örneklenmesi gayet kolay olan bu konuyu, aşağıda sunacağımız listemiz ve örnek cümlelerimizle kolayca kavrayacağınızı düşünüyoruz. Eş sesli sözcükler “yazılışları aynı; fakat anlamları birbirinden farklı kelimeler” şeklinde basit bir tanım yapmak mümkündür. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere sesteş sözcükler, birebir aynı yazılışa sahip oldukları hâlde Türkçenin gücünü gösterecek şekilde birden fazla anlama gelen kelimeleri kapsamaktadır.
Eş sesli kelimeler için en güzel örneklerimizden biri “yüz” sözcüğüdür. Bu sözcüğün TDK sözlüğünde tanımlanmış yaklaşık 20 tane karşılığı bulunmaktadır. Bu anlamları üç grup altında toplamamız mümkündür. Bunlardan birincisi “sima, çehre” anlamına gelen yüz sözcüğüdür. İkinci anlam “el ve bacak hareketleriyle su yüzeyinde kalma veya ilerleme” olarak açıklayabileceğimiz yüzmek anlamıdır. Üçüncü anlam ise, sayı olarak “100’ün yazıdaki karşılığı“dır. Bu üç anlam da “yüz” sözcüğü ile ifade edildiği için, bu kelime sesteş bir kelimedir diyebiliriz. Bu kelimeyi üç farklı cümlede kullanalım:
– Yüzünde kocaman bir sivilce çıkmıştı.
– Vücuttaki tüm kasları çalıştıran en güzel spor yüzmedir.
– Çobanın dağın eteklerine yayılmış tam yüz tane koyunu vardı.
Yukarıdaki üç cümlede de “yüz” sözcüğü kullanılmış; fakat hepsi farklı bir anlamı karşılamıştır. İşte sorularda sıkça karşımıza çıkan böyle cümlelerde “yüz” gibi kelimelerin eş sesli olduklarını, yazılışları aynı olduğu hâlde farklı anlamları karşıladıklarını söyleyebiliriz. Bu konuda dikkat edeceğimiz bir husus, yazılışları aynı olmadığı hâlde bazı sözcükleri eş sesli gibi düşünerek yaptığımız yanlıştır. Örneğin “hâlâ” sözcüğü ile “hala” sözcüğü sesteş değildir; çünkü iki kelimeden birinde kullanılan a harfi farklıdır.