Cümlenin Öğeleri
Tarih: 19 Eylül 2011 | Bölüm: Cümlenin Öğeleri | Yorumlar: 14 Yorum var.
Kelimeler tek başlarına sözlüksel birer öğedir. Türkçede kelimeler, ekler yardımıyla cümle içerisinde kullanıma girer ve öge olarak değişik görevlerde bulunurlar. Tek başlarına sözlüksel olarak isim, fiil, sıfat, zarf, zamir ve edattan biri iken cümle içerisinde; özne, yüklem, nesne, zarf tümleci veya yer tamlayıcısı olarak görev alırlar.
Bir duygu, düşünce veya durumu tam olarak anlatan sözcük ya da söz öbeklerine cümle denir. Bir cümlenin oluşması için en önemli şart, kip ve şahıs bildiren bir unsurun bulunmasıdır. Yani eğer cümle içinde herhangi bir söz, haber veya dilek kiplerinden herhangi biriyle çekimli halde bulunuyorsa o, bir yargı bildiriyor demektir. Yargı bildirmek ise cümle olmanın en önemli koşuludur. Şahıs bildirmek, cümle olmak için her zaman gerekli değildir.
Bir cümlede iki temel öge (özne ve yüklem/fiil) ve üç yardımcı öge (nesne, zarf tümleci, yer tamlayıcısı) yer alır. Türkçede cümlenin yapısını öge genişliğine bağlı olmak üzere aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.
Edat Tümleci
Tarih: 19 Eylül 2011 | Bölüm: Cümlenin Öğeleri | Yorumlar: 1 Yorum var.
Çıkmış sorularda, seçeneklerde bile olsa, edat tümleci adının geçtiği görülmemiştir. Ancak bazı soruların çözümünde yardımcı olduğu söylenebilir. Eğer seçeneklerde “edat tümleci” adı geçmiyorsa, siz “edat tümleci” olarak gördüğünüz söz öbeklerine zarf tümleci de diyebilirsiniz.
Yüklemin ne ile, kimin ile, hangi amaçla, yapıldığını gösteren söz öbeklerine edat tümleci denir.
“O, bütün yazılarını, dolma kalemle yazar.”
“Bu araştırmayı arkadaşlarıyla yapmış.”
“Bu yemekleri sizin için hazırladım.” cümlelerindeki altı çizili söz öbekleri edat tümleci sayılır.
Sbs, Lys ve Ygs gibi sınavlarda ve ilköğretim Türkçe dersi müfredatında edat tümleci de zarf fiil olarak kabul edilmektedir. Fakat bazı dersaneler ve yardımcı kaynaklar bir cümle ögesi olarak edat tümlecini kabul ettikleri için, sınavlarda ve türlü sorularda bu kavramın karşınıza gelmesi muhtemeldir.