Dolaylı Anlatım Nedir?
Tarih: 4 Temmuz 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 16 Yorum var.
Dolaylı anlatım cümleleri nedir ve örnekler üzerinde nasıl bulunacağını bu yazıda sizlere göstermeye çalışacağız. Dolaylı anlatım, bir anlatım yöntemidir. Günlük hayatta –belki de farkında olmadan– sıkça başvurduğumuz bu anlatım yöntemini tanımlayarak konu anlatımına başlayalım:
“Başkalarından duyulan sözlerin, alınan bilgilerin; cümledeki duygu ve düşünce yapısı bozulmadan, bilgiler değiştirilmeden başka bir kişi tarafından yeni bir cümle içerisinde ifade edilmesine” dolaylı anlatım denilmektedir. Burada önemli olan, cümle içerisinde belirttiği bilgileri başka birinden duymuş olması; fakat yargıyı değiştirmeden ve kendi sözcükleriyle aktarmış olmasıdır.
Örnek: “Öğretmen son sınavın oldukça zor olacağını söyledi.” cümlesinde, sınavın zor olacağını öğretmen söylemiştir; fakat öğrenci bunu kendi cümlesi içerisine sindirmiştir. İşte bu cümle bir dolaylı anlatım örneğidir. Eğer bu cümle “Öğretmen -Son sınav oldukça zor olacak.- dedi.” şeklinde bir cümle kullanılsaydı, bu alıntı olarak değerlendirilir ve dolaylı anlatım örneği olmazdı.
Söyleşmeye Bağlı Anlatım
Tarih: 23 Aralık 2011 | Bölüm: Kompozisyon | Yorumlar: 1 Yorum var.
Bir konu üzerinde en az iki kişinin karşılıklı olarak konuşturulmasına denir. Bu anlatım, genellikle tiyatro eserleri ile roman, hikâye, röportaj, sohbet, açık oturum, mülakat gibi edebî türlerde uygulanır.
Yazar, sanki karşısındakiyle konuşuyormuş gibi olayları anlatmaktadır. Bazı yazı türlerinde, yazar röportaj yaptığı kişilerle olan konuşmalarını aynen yansıtmaktadır. En az iki kişinin diyalogunu içeren bu anlatım türüne, “söyleşmeye bağlı anlatım” denir.
Söyleşmeye Bağlı Anlatımla Oluşturulmuş Metinlerin Özellikleri
1. Jest ve mimikler anlatımın gücünü arttırır.
2. Sohbet, mülakat ve diyalog, monolog metinleri söyleşmeye bağlıdır.
3. Karşılıklı konuşmalar, bağlama ve konuşulan kişiye göre değişebilir.
4. Görme ve işitmeyle kurulan iletişim önemlidir.
Kanıtlayıcı (İspatlayıcı) Anlatım
Tarih: 23 Aralık 2011 | Bölüm: Kompozisyon | Yorumlar: Yorum yok.
Ortaya atılan herhangi bir konu, düşünce, görüş veya yargının, okuyucu veya dinleyiciye kanıtlama (ispatlama) yolu ile anlatılması için uygulanan bir anlatım türü olup, genellikle makale, tenkit, fıkra, röportaj, deneme gibi yazılı; konferans, açık oturum, münazara gibi sözlü kompoziyonlarda kullanılır.
Bu tür anlatımda, önce ortaya atılmış ve ispatlanması gereken herhangi bir konu bulunmalıdır. Bu konu bütün yönleriyle tanıtılır ve sonra konunun ispatlanmasına geçilir. Bu safhada, elde bulunan her türlü belge, başkalarının konu ile ilgili görüşleri, eğer yapıldıysa deney ve gözlem sonuçları birer delil olarak kullanılır.
Kanıtlayıcı Anlatımın Özellikleri:
1. İnandırma, aydınlatma, kendi görüşünü kabul ettirme amaç edinilir.
2. Kavramları tanımlama ve açıklama önemlidir.
3. Okuyucu ve dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve üzerinde durulan konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime grupları ve cümleler tekrar edilir.
4. Konuşmacı ve yazar üzerinde durduğu konuyu aydınlatmak ve düşüncelerini kabul ettirmek için örneklere başvurur.
Anlatım Teknikleri – Biçimleri / Diğerleri
Tarih: 19 Aralık 2011 | Bölüm: Anlatım Biçimleri | Yorumlar: 6 Yorum var.
Tanımlama
Bir kavramın ne olduğunu, ne işe yaradığını, belirleyici özelliklerini ortaya koyarak anlatma yöntemidir. Tanımlama için, mutlaka, tanımı yapılacak bir kavrama, varlığa ihtiyaç vardır. Meselâ; teknik kavramını kültür kavramını tanımlayabiliriz. Şiir, kelimelerle güzel şekiller kurmak sanatıdır. Kısaca söylemek gerekirse Ne, nedir? sorusuna cevap tanımlamadır. Bir paragrafta birden fazla tanımlama yapılmışsa karşılaştırma yapılmış demektir.
Karşılaştırma
Düşünceyi geliştirmenin, farklı anlatım yapmanın bir başka yolu da karşılaştırmadır. Karşılaştırma; iki ayrı varlık ya da kavram arasındaki ortak, benzer veya zıt özelliklerin, yönlerin ortaya çıkarılmasıdır. Karşılaştırma, gerek konuşmalarda gerek yazılı anlatımda sık sık başvurulan, düşünceyi geliştirme yollarından biridir. İki varlık karşılaştırılabileceği gibi, insan ile hayvan, iki ayrı görüş, iki ayrı sanat dalı veya sanatçı karşılaştırılabilir.Karşılaştırmada, kavramlar arasında karşılaştırılacak bir yönün olması gerekir. Karşılaştırmalarda bir kavram anlatılıp özellikleri sıralandıktan sonra diğer kavrama geçilirken …. ise, hâlbuki, ama, yalnız, fakat gibi bağlaçlar sıkça kullanılır.