-
Atatürk Kronolojisi
-
1932-1938 Yılları Arası Atatürk Kronolojisi
• 12 Temmuz 1932 Mustafa Kemal Paşa'nın direktifiyle Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin kuruldu. (Türk Dil Kurumu)
• 12 Temmuz 1932 Yugoslavya Kralı Aleksandre Gazi Mustafa Kemal'i İstanbul'da ziyaret etti.
• 18 Temmuz 1932 Diyanet İşleri Başkanlığı'ndan İstanbul Müftülüğü'ne yazılan özel - 636 sayılı yazı ile ezan ve kametin birkaç ay içinde Türkçe okunacağı bildirildi.
• 18 Temmuz 1932 Türkiye Milletler Cemiyeti'ne üye oldu.
• 27 Temmuz 1932 İzmir'de Gazi Mustafa Kemal'in heykeli, İsmet (İNÖNÜ)'nün konuşması ile açıldı.
• 31 Temmuz 1932 Türkiye Güzellik Kraliçesi Keriman Halis (Atatürk'ün verdiği ad : Ece) Belçika'da yapılan yarışmada Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi.
• 27 Eylül 1932 Gazi Mustafa Kemal, General Mac Arthur' la görüştü.
• 13 Kasım 1932 Dr. Müfide KAZIM ilk kadın Hükümet Tabibi oldu.
• 3 Aralık 1932 Türk Dil Kurumu ilk başkanı Samih RIFAT öldü.
• 12 Aralık 1932 Adile Ayda ilk kadın Dışişleri memuru seçildi
• 15 Ocak 1933 Gazi Mustafa Kemal, Ankara'dan Eskişehir'e yola çıktı.
• 16 Ocak 1933 Kurtuluş Savaşı Dışişleri Bakanlarından Bekir Sami öldü.
• 3 Şubat 1933 İstanbul - Ankara arasında ilk uçak seferi denemesi yapıldı.
• 7 Şubat 1933 İstanbul'da camilerde ezan ve kametin Türkçe olarak okunmaya başlanması.
• 15 Nisan 1933 Samsun - Çarşamba Demiryolu işletmeye açıldı.
• 20 Nisan 1933 İstanbul'da yüksek öğrenim gençliği, Razgrad' da Bulgarların Türk mezarlığını yıkmaları üzerine (17 Nisan) İstanbul'daki Bulgar mezarlığına çelenk koyarak gösteri yaptı.
• 22 Nisan 1933 Türkiye Cumhuriyeti ile, Osmanlı Düyunu Umumiyesi hamilleri (alacaklılar) arasında, Paris'te borçların saptanması ve ödeme şekli hakkında anlaşma imzalandı.
• 31 Mayıs 1933 T.B.M.M' de "İstanbul Darülfünunu'nun İlgasına ve Maarif Vekaletince Yeni Bir Üniversite Kurulmasına Dair Kanun" kabul edildi. İstanbul Üniversitesi 1 Ağustos'ta açıldı
• 3 Haziran 1933 Sümerbank'ın kurulmasını öngören Kanun T.B.M.M' de kabul edildi.
• 8 Haziran 1933 Halk Bankası'nın kurulmasını öngören Kanun T.B.M.M' de kabul edildi.
• 10 Haziran 1933 "Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Kanunu" T.B.M.M' de kabul edildi. (Açılış : 30.10.1933. Enstitü, 30 Haziran 1948 günlü "Üniversiteler Kanununa ek kanun"la Ziraat ve Veteriner Fakülteleri olarak Ankara Üniversitesi'ne bağlandı.
• 11 Haziran 1933 "Cumhuriyet İlanının Onuncu Yıldönümü Kutlama Kanunu" T.B.M.M' de kabul edildi.
• 11 Haziran 1933 T.B.M.M' de "Belediyeler Bankası Kanunu" kabul edildi.
• 12 Haziran 1933 İzmir Rıhtım Şirketi'nin satın alınması ile ilgili Kanun T.B.M.M' de kabul edildi. (Sözleşme 3 Ekim 1932'de parafe edilmişti)
• 12 Haziran 1933 "Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin Kanun-ı Medeni'nin 452. Maddesine Göre Olan Tasarruflarının Mahfuz Hisseler Hakkındaki Hükümden Müstesna Olduğuna Dair Kanun" T.B.M.M' de kabul edildi.
• 20 Haziran 1933 Milli Eğitim Bakanlığı, üniversitede bir İnkılâp Enstitüsü açılması hakkında karar aldı.
• 27 Temmuz 1933 Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe' de eski Afgan Kralı Amanullah' la görüştü.
• 14 Eylül 1933 Ankara'da Türkiye - Yunanistan dostluk antlaşması imzalandı.
• 26 Eylül 1933 Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe' de Venizelos' u kabul etti.
• 4 Ekim 1933 Türk İnkılap Enstitüsü'nde ilk İnkılap dersi Milli Eğitim Bakanı Yusuf Hikmet (BAYUR) tarafından verildi.
• 4 Ekim 1933 Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe' de Yugoslavya Kralı I. Aleksandr ile Kraliçeyi kabul etti.
• 4 Ekim 1933 Gazi Mustafa Kemal Cumhuriyet'in onuncu yıldönümü dolayısıyla tarihi nutkunu söyledi.
• 26 Ekim 1933 Türk kadınlarına Köy İhtiyar Heyetlerine seçme ve seçilme hakkı tanındı.
• 26 Ekim 1933 T.B.M.M' de "Af Kanunu" kabul edildi.
• 29 Ekim 1933 Cumhuriyet'in Onuncu Yılı kutlandı.
• 4 Kasım 1933 Mustafa Kemal Paşa'nın Selanik'te doğduğu ev müze haline getirildi.
• 18 Kasım 1933 Yeni İstanbul Üniversitesi açıldı.
• 1 Aralık 1933 İktisat Vekaleti'nin hazırladığı, T.C. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Başbakanlığa sunuldu.
• 5 Aralık 1933 Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı.
• 27 Aralık 1933 T.B.M.M, Şehit Kubilay' ın annesine maaş bağlayan kanunu kabul etti.
• 1 Şubat 1934 Gazi Mustafa Kemal Kırşehir'e geldi.
• 9 Şubat 1934 Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya, Romanya arasında Balkan Antantı imzalandı.
• 4 Mart 1934 İstanbul Üniversitesi'nde Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü öğretime başladı.
• 6 Mart 1934 Eski Milli Eğitim Bakanlarından Dr. Reşit Galip öldü.
• 20 Mart 1934 Başvekil İsmet (İNÖNÜ) Paşa Ankara Halkevi'nde devrim tarihi dersi verdi.
• 4 Nisan 1934 Ankara'da Türkiye - Çin dostluk antlaşması imzalandı.
• 15 Nisan 1934 Kurtuluş Savaşı komutanlarından Kemalettin Sami Paşa öldü.
• 27 Nisan 1934 Menemen-Bandırma-Manisa Demiryolu satın alındı. (27 Mayıs: Basmane - Afyon Demiryolu satın alındı
• 3 Mayıs 1934 Kayseri uçak fabrikasında yapılan ilk uçaklardan biri Ankara'ya uçtu.
• 14 Haziran 1934 T.B.M.M' de "İskan Kanunu" kabul edildi.
• 16 Haziran 1934 İran Şehinşahı Rıza Pehlevi Gazi Mustafa Kemal'i Ankara'da ziyaret etti.
• 21 Haziran 1934 Soyadı Kanunu kabul edildi.
• 2 Temmuz 1934 "Basma, Yazı ve Resimleri Derleme Kanunu" yürürlüğe girdi.
• 7 Temmuz 1934 2559 Sayılı Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu T.B.M.M. tarafından kabul edildi.
• 14 Temmuz 1934 2559 Sayılı Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu Yayınlanarak Yürürlüğe girdi.
• 13 Ağustos 1934 Bakırköy bez fabrikası açıldı.
• 18 Ağustos 1934 Dolmabahçe Sarayı'nda İkinci Türk Dil Kurultayı toplandı.
• 30 Eylül 1934 Keçiborlu' da Kükürt, Isparta'da Gülyağı Fabrikaları açıldı.
• 3 Ekim 1934 İsveç Veliahdı Prens Gustav Adolf, Ankara'da Gazi Mustafa Kemal tarafından kabul edildi.
• 19 Ekim 1934 Turhal Şeker Fabrikası açıldı.
• 1 Kasım 1934 Ankara Kızılay'da Güven Anıtı açıldı.
• 20 Kasım 1934 Konya Ereğlisi Bez Fabrikası açıldı.
• 24 Kasım 1934 Mustafa Kemal Paşa'ya ATATÜRK soyadı verilmesi hakkındaki kanun kabul edildi.
• 24 Kasım 1934 Ayasofya Camisinin müze olması, Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edildi.
• 26 Kasım 1934 Efendi, Bey ve Paşa gibi lakap ve unvanların kaldırıldığına dair kanunun kabulü.
• 26 Kasım 1934 İsmet Paşa "İNÖNÜ" soyadını aldı.
• 3 Aralık 1934 Hangi dine mensup olursa olsun, din adamlarının mabet ve ayinler dışındaki dini kisve taşımalarının yasaklanmasına dair kanun kabul edildi.
• 5 Aralık 1934 Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiğine dair kanunun kabul edildi.
• 1 Ocak 1935 İstanbul Rıhtım Şirketi Devletçe satın alındı.
• 2 Şubat 1935 Ayasofya Müzesi halka açıldı.
• 18 Şubat 1935 "Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanunun Tatbik Suretini Gösterir Nizamname" yayınlandı.
• 1 Mart 1935 Atatürk dördüncü kez Cumhurbaşkanlığına seçildi.
• 1 Mart 1935 İlk kadın milletvekillerinin katıldığı beşinci dönem T.B.M.M çalışmalarına başladı.
• 1 Mart 1935 Kayseri'de Atatürk Heykeli açıldı.
• 9 Nisan 1935 2/2295 sayılı kararname ile ordudaki rütbe adlarının yeni karşılıkları (bugünkü adları) saptandı.
• 18 Nisan 1935 İstanbul'da Milletlerarası Kadınlar Kongresi toplandı.
• 27 Mayıs 1935 T.B.M.M' de "Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun" kabul edildi.
• 2 Haziran 1935 Eski Milli Eğitim Bakanlarından, büyükelçi Vasıf ÇINAR öldü.
• 14 Haziran 1935 "Diyanet İşleri Reisliği Teşkilat ve Vazifelerine Dair Kanun" T.B.M.M' de kabul edildi.
• 14 Haziran 1935 T.B.M.M' de "Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Kurulması Hakkında Kanun" kabul edildi.
• 14 Haziran 1935 T.B.M.M' de "Eti bank Kanunu" kabul edildi.
• 14 Haziran 1935 T.B.M.M' de "Elektrik İşleri Etüt İdaresi Teşkiline Dair Kanun" kabul edildi.
• 5 Ağustos 1935 Fevzi Paşa - Ergani Demiryolu işletmeye açıldı.
• 16 Eylül 1935 Kayseri bez fabrikası açıldı.
• 13 Ekim 1935 Türkiye Mason Locaları, İçişleri Bakanlığınca kapatıldı.
• 21 Ekim 1935 Çerkez Ethem ve kardeşlerinin Atatürk'e hazırladığı suikast üzerine İstanbul Üniversitesinde gençlik, protesto mitingi yaptı.
• 23 Kasım 1935 Çalışmalarına son veren İstanbul Haliç Şirketinin işletmesi Belediyeye geçti.
• 29 Kasım 1935 Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açıldı.
• 9 Ocak 1936 Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Atatürk tarafından açıldı.
• 20 Ocak 1936 Ankara'da toplanan Endüstri Kongresinde İkinci Beş Yıllık Sanayi Planının esasları kabul edildi.
• 25 Ocak 1936 İstanbul'da Vapurculuk Şirketi ile yapılan sözleşme, bütün kabotajın Denizyolları İdaresine geçmesini sağladı.
• 6 Şubat 1936 Beyaz Olimpiyatlarda ilk kez Türk Bayrağı dalgalandı. (Garmisch Parten - Kirchen Olimpiyatları).
• 21 Şubat 1936 İzmir Havagazı şirketi satın alındı.
• 24 Mart 1936 Afyon Zafer Anıtı açıldı.
• 25 Mart 1936 Afyon - Karakuyu, Bozanönü - Isparta Demiryolları işletmeye açıldı.
• 9 Nisan 1936 İstanbul Telefon Şirketi satın alındı.
• 6 Mayıs 1936 Ankara'da Devlet Konservatuarı kuruldu.
• 29 Mayıs 1936 Türk Bayrağı Kanunu kabul edildi.
• 1 Haziran 1936 T.B.M.M' de "Bankalar Kanunu" kabul edildi.
• 8 Haziran 1936 Sosyal Haklar ve Sosyal Güvenlik açısından ilk önemli adım olan "İş Kanunu" kabul edildi
• 20 Temmuz 1936 Montrö Boğazlar Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile Boğazlar tamamen Türk hakimiyetine geçti. Türk askerleri "gayri askeri" adı verilen bölgelere girdi.
• 11 Ağustos 1936 Berlin Olimpiyatları ile Türkiye Cumhuriyeti ilk altın madalyalarını kazandı
• 24 Ağustos 1936 Üçüncü Türk Dil Kurultayı Dolmabahçe Sarayı'nda toplandı.
• 1 Eylül 1936 ATATÜRK, Devletçilik görüşünü açıkladı.
• 4 Eylül 1936 ATATÜRK, çiftliklerini Devlete, bir kısım gayrimenkullerinide Ankara Belediyesi'ne bağışladı.
• 4-6 Eylül 1936 İngiltere Kralı VIII. Edward İstanbul'da ATATÜRK'Ü ziyaret etti.
• 26 Ekim 1936 Kurtuluş Savaşı komutanlarından General Şükrü Naili GÖKBERK öldü.
• 1 Kasım 1936 Atatürk Toprak Kanunu üzerindeki düşüncelerini açıkladı.
• 3 Kasım 1936 Ankara'da Çubuk Barajı açıldı.
• 6 Kasım 1936 İzmit' de birinci Kağıt ve Karton Fabrikası açıldı.
• 28 Kasım 1936 Ereğli Kömür Şirketi'nin Hükümetçe satın alınma sözleşmesi imzalandı.
• 29 Kasım 1936 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Devrim Tarihi dersleri başladı.
• 10 Aralık 1936 Zonguldak'ta Türk Antrasit Fabrikası törenle açıldı.
• 27 Aralık 1936 "İstiklal Marşı" şairi Mehmet Akif ERSOY öldü.
• 1 Ocak 1937 Şark Demiryolları (Sirkeci - Edirne) satın alındı.
• 27 Ocak 1937 Cenevre'de Milletler Cemiyeti toplantısında, Hatay'ın bağımsızlığı kabul edildi.
• 4 Şubat 1937 İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi açıldı.
• 5 Şubat 1937 Altı ok, Anayasa'ya girdi. (T.B.M.M' de görüşülerek, kabul edilen "Teşkilat-ı Esasiye Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun" la altı ilke de Anayasa'ya alındı. Malatya milletvekili İsmet İNÖNÜ ve altı arkadaşının önerdiği değişiklik, ikinci maddeyi şu biçime soktu : "Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır.")
• 8 Şubat 1937 T.B.M.M' de "Orman Kanunu" kabul edildi.
• 13 Şubat 1937 ATATÜRK'ÜN Selanik'te doğduğu ev Selanik Belediyesi'nce satın alınarak Atatürk'ün buyruğuna verildi.
• 28 Şubat 1937 Meteoroloji Genel Müdürlüğü kuruldu.
• 3 Nisan 1937 Karabük Demir ve Çelik Fabrikasının temel atma töreni yapıldı.
• 7 Nisan 1937 Türkiye - Mısır dostluk, ikamet ve tabiiyet antlaşması yapıldı.
• 15 Nisan 1937 Selaların kaldırıldığı, diyanet işleri reisliğinin, yazısı ile valiliklere bildirildi.
• 23 Nisan 1937 İstanbul Yedek Subay Okulu'nda (Harbiye) ATATÜRK Anıtı açıldı.
• 4 Haziran 1937 T.B.M.M' de "Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Kanunu" kabul edildi.
• 4 Haziran 1937 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu T.B.M.M. kabul edildi.
• 9 Haziran 1937 T.B.M.M' de "Ankara'da Bir Tıp Fakültesi Tesisi Hakkındaki Kanun" kabul edildi.
• 11 Haziran 1937 ATATÜRK, Trabzon'dan, Hükümete "Bütün çiftliklerini ve mallarını millete bağışladığını" bildirmesi.
• 12 Haziran 1937 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.
• 14 Haziran 1937 Hatay'ın Bağımsızlık Antlaşması Büyük Millet Meclisi tarafından onaylandı.
• 15 Haziran 1937 İş Kanunu yürürlüğe girdi.
• 17 Haziran 1937 "Kadıköy Su Şirketi"nin satın alınmasına dair sözleşme imzalandı.
• 1 Temmuz 1937 Fevzi Paşa - Meydanıekbez, Toprakkale - İskenderun Demiryolu satın alındı.
• 8 Temmuz 1937 Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Tahran'da Sâ'dâbat Paktı imzalandı.
• 20 Eylül 1937 İkinci Türk Tarih Kurultayı Dolmabahçe Sarayı'nda toplandı.
• 20 Eylül 1937 ATATÜRK, Türkiye'nin ilk resim galerisini Dolmabahçe' de açtı.
• 9 Ekim 1937 Nazilli Basma Fabrikası ATATÜRK tarafından açıldı.
• 25 Ekim 1937 İNÖNÜ Başbakanlıktan çekildi. Celal BAYAR Başbakanlık görevini devraldı.
• 28-30 Ekim 1937 ATATÜRK Ankara'da son defa Cumhuriyet Bayramı törenlerine katıldı.
• 27 Aralık 1937 T.B.M.M' de "Deniz bank Kanunu" kabul edildi.
• 14 Ocak 1938 Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında akdedilen "Sadakat Paktı" T.B.M.M' de onaylandı.
• 24 Ocak 1938 İzmir Telefon İşletmesi Hükümetçe satın alındı.
• 1 Şubat 1938 ATATÜRK' ÜN hazır bulunduğu törenle Gemlik Suni ipek Fabrikası açıldı.
• 2 Şubat 1938 Bursa Merinos Fabrikası Atatürk tarafından açıldı.
• 13 Mart 1938 Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral Cevat Çobanlı öldü.
• 30 Mart 1938 Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ATATÜRK' ÜN hastalığı hakkında ilk resmi bildiriyi yayınladı.
• 11 Nisan 1938 Üsküdar ve Kadıköy Su Şirketi satın alındı.
• 19 Mayıs 1938 ATATÜRK son defa 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı gösterilerini izledi ve Hatay sorunu ile ilgili olarak rahatsızlığına rağmen güney gezisine çıktı.
• 20-24 Mayıs 1938 ATATÜRK Hatay Sorunu nedeniyle Mersin dolaylarına gitti.
• 21 Mayıs 1938 ATATÜRK Mersin'de askeri geçit törenini izledi.
• 23 Mayıs 1938 İstanbul Elektrik Şirketi satın alındı.
• 24 Mayıs 1938 ATATÜRK' ÜN Adana'da askeri geçit törenini izlemesi.
• 1 Haziran 1938 Devletçe satın alınan Savarına Yatı İstanbul'a geldi.
• 16 Haziran 1938 Kadın Havacımız Sabiha GÖKÇEN tek başına uçakla Balkan turuna çıktı.
• 19 Haziran 1938 Romanya Kralı II. Carl, ATATÜRK' Ü İstanbul'da ziyaret etti.
• 20 Haziran 1938 T.B.M.M' de kabul edilen "Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki 2739 Sayılı Kanuna Ek Kanun" ile 19 Mayıs günü "Gençlik ve Spor Bayramı" kabul edildi.
• 24 Haziran 1938 T.B.M.M, "Toprak Mahsulleri Ofisi Kurulması Hakkında Kanun"u kabul etti.
• 28 Haziran 1938 T.B.M.M, "Cemiyetler Kanunu"nu kabul etti.
• 3-4 Temmuz 1938 Türkiye ve Fransa, Hatay'da eşit sayıda asker bulundurmaları konusunda anlaşma yaptı. Birlikler 4 Temmuz'da Hatay'a girdi.
• 5 Temmuz 1938 Türk birliklerinin tümü Hatay'daki konuş yerlerine geldi.
• 2 Eylül 1938 Hatay Millet Meclisi açıldı ve Devlet Başkanlığı'na Tayfur SÖKMEN seçildi.
• 5 Eylül 1938 ATATÜRK vasiyetnamesini yazdırdı.(Açılış: 28 Kasım 1938)
• 5 Eylül 1938 ATATÜRK' ÜN hastalık durumu hakkında, günlük resmi tebliğlerin yayımına başlandı. 17 Ekim 1938 Atatürk, ilk defa komaya girdi.
• 28 Ekim 1938 Ankara Radyosu yayına başladı.
• 29 Ekim 1938 Kuleli Askeri Lisesi öğrencileri, vapurla Dolma bahçe önünden geçerken hep bir ağızdan İstiklal Marşını söyleyerek ATATÜRK' Ü selamladılar.
• 29 Ekim 1938 Cumhuriyet'in 15' inci Yıldönümü dolayısıyla ATATÜRK' ÜN Türk ordusuna mesajı.
• 1 Kasım 1938 Başbakan Celal BAYAR, ATATÜRK adına T.B.M.M açış konuşmasını yaptı.
• 8 Kasım 1938 ATATÜRK' ÜN hastalığının ağırlaştığını bildiren raporlar yeniden yayımlanmaya başlandı.
• 10 Kasım 1938 Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK hayata gözlerini kapadı.