İki Nokta (:) / Noktalama İşaretleri
Tarih: 24 Aralık 2011 | Bölüm: Noktalama İşaretleri | Yorumlar: 73 Yorum var.
1. Kendisinden sonra açıklama yapılacak ya da örnek verilecek cümlenin sonuna konur.
Örnek: Şimdi başka bir açıdan aynı noktaya bakalım: Bana, düşüncelerini şiir yoluyla okuyucularına bildiren bir toplumbilimci, tek bir filozof gösterebilir misiniz? (Suut Kemal Yetkin)
– Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek sözcük bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)
– İnce sesli harflerimiz şunlardır: e, i, ü, ö.
Not: İki noktadan sonra gelen bölüm, bağımsız bir cümle ise bu cümlenin ilk sözcüğü büyük harfle, yalnızca örnekler sıralanıyorsa ilk örnek küçük harfle başlar.
2. Edebî metinlerde konuşma çizgisinden önce kullanılır.
Örnek: Yoluma devam ederken:
– Hişt, hişt, dedi. (Sait Faik Abasıyanık)
Not: İki noktadan sonra gelen açıklama bağımsız bir cümle ile başlıyorsa, cümlenin ilk kelimesi büyük yazılır:
– Annesi merak ederek sordu: Bu çalışmadan kırık mı aldın?
Noktalı Virgül (;) / Noktalama İşaretleri
Tarih: 24 Aralık 2011 | Bölüm: Noktalama İşaretleri | Yorumlar: 123 Yorum var.
1. Öğeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.
Örnek: Doluya koydum, almaz; boşa koydum, dolmaz.
Trenin sesini işitmiştik; sen bir yana, ben bir yana gitmiştik (Selim İleri).
2. Virgülle ayrılmış örnekleri farklı örneklerden ayırmak için konur.
Örnek: İtalya, İngiltere, Fransa; Roma, Londra, Paris.
Not: Kendisinden sonra açıklama yapılacak veya örnekler sıralanacak sözcüklerin sonuna noktalı virgül konulmaz. Bu görev iki nokta’nındır:
– İçeri girince karşısında gördüğü kardeşine şöyle dedi: (buraya noktalı virgül gelmez)
– Neler yaşadığını hemen anlatacak mısın?
Virgül (,) / Noktalama İşaretleri
Tarih: 24 Aralık 2011 | Bölüm: Noktalama İşaretleri | Yorumlar: 140 Yorum var.
1. Birbiri ardına sıralanan, söz dizimi açısından eş görevli sözcük, sözcük grupları ve sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır. Yazıda arka arkaya gelen eş görevli kelimeler arasına konur.
Örnek: Böylece insanlık bir Ölüm kalım kaygısı içinde bunalırken şiirde sevgiden, özlemden, uçup giden dakikalardan, çocukluk ve gençlik anılarından söz etmek nerde ise ayıp sayılırdı.
(Suut Kemal Yetkin)
2. Herhangi bir sözcüğün, kendisinden sonra gelen sözcüğü belirtmediğini, onun tamlayanı olmadığını göstererek anlam karışıklığını gidermek için kullanılır:
Örnek: Hasan’ın, otomobilini park yerinden alması gerekir.
Küçük, ağaçta sallanıyordu.
3. Cümlede ara söz ve ara cümleleri ayırmak için konur.
Örnek: Babaları Kupa Papazına gelince, sizden iyi olmasın, pek babacan pek cana yakın bir adamdır. (Haldun Taner)
Nokta (.) / Noktalama İşaretleri
Tarih: 23 Aralık 2011 | Bölüm: Noktalama İşaretleri | Yorumlar: 108 Yorum var.
1. Tamamlanmış cümle ve cümle değerinde olan anlatımlardan sonra konur. Cümle sonlarında kullanılırken belli bir duraklama yapılacağını gösterir.
Örnek: “Doğrusu bu hikâyeyi kimsenin duymasını istemezdim.” (Oktay Akbal)
Örnek: “Gitmek fiilinin altını çift çizgiyle en güzel trenler çizebilirmiş ona göre.” (Hasan Ali Toptaş)
2. Kelimelerin bir veya birkaç harfi alınarak yapılan kısaltmaların sonuna konulur.
Örnek: Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardımcı doçent). Prof. (profesör), Cad. (cadde), Sok. (sokak), s. (sayfa), İng. (İngilizce), Ar. (Arapça).
Not: T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T (Türkçe) dışındaki büyük harfli kısaltmalardan sonra nokta kullanılmaz: TDK (Türk Dil Kurumu), AB (Avrupa Birliği), TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi).
3. Şiir, kitap, gazete, dergi, yazı başlıklarından sonra nokta kullanılmaz. Bölüm başlıklarından sonra da kullanılmaz.
Örnek: Büyük Nutuk Gün Eksilmesin Penceremden Giriş V. Bölüm
4. Sayı adlarında sıra sayı eki işlevinde kullanılır.
Örnek: 1. (birinci), 2. Cadde, 4. Levent, II. Mahmut, XIV. Louis, XXI. yüzyıl…